آکنه، دلایل، فاکتورهای خطرناک، درمان

پوست انسان دارای سوراخهای بسیار ریزی است که به آن منفذ می گویند. گاه این منافذ با چربی، باکتری، سلولهای مرده پوست و آلودگی بسته می شوند. هنگامی که منافذ بسته شوند، جوش ایجاد می شود. هنگامی که پوست بصورت مکرر در این شرایط قرار گیرد، آکنه (دربرخی موارد جوش غرور جوانی گفته می شود) به وجود میاید. با این مقاله از مجله تیرینک همراه باشید.

آکنه یکی از متداول ترین مشکلات پوستی در سراسر جهان است. اگر چه آکنه خطرناک نیست، اما اگر جدی شود، بسیار دردناک است و از همه مهمتر به دلیل ظاهر ناخوشایندش، موجب آزردگی احساسی فرد می شود. وجود آکنه بر پوست صورت، بر اعتماد به نفس فرد تأثیر می گذارد و در طول زمان تبدیل به زخم می شود. درمانهای زیادی برای رفع آکنه وجود دارند که هم می توانند آن را کاملاً ریشه کن کرده و هم تعداد آنها را کم کنند.

علائم آکنه چیست؟

آکنه می تواند بر پوست تمام نقاط بدن ایجاد شود، اما معمولاً بر صورت، گردن، پشت، سینه و شانه ها بیشتر ایجاد می شود. وقتی که مبتلا به آکنه هستید، می توانید جوشهای سیاه و سفید را بر پوست خود مشاهده کنید. جوشهای سر سیاه و یا سر سفید، کومدون نام دارند. جوشهای سر سیاه روی پوست ایجاد می شوند و به دلیل اکسیژن هوا سیاه می شوند. اما جوشهای سر سفید زیر پوست ایجاد شده و سفید هستند. علاوه بر جوشهای سر سیاه و سر سفید، آکنه انواع دیگری هم دارد. ضایعه های متورمی که روی پوست ایجاد می شوند، معمولاً تبدیل به زخم می شوند:

• سفت دانه: برآمدگی تو پر، سفت و کوچک و قرمزی است که به دلیل التهاب و یا عفونت فولیکولهای مو به وجود میایند.
• چرک دانه: تاول کوچک چرکداری است که بر پوست ایجاد می شود.
• گرهک: یک ساختار غیرعادی گرد و سفت است که بصورت توده های دردناک، زیر پوست ایجاد می شود.
• کیست: توده های بزرگ چرکی و دردناک که زیر پوست ایجاد می شود.

دلیل به وجود آمدن آکنه چیست؟

آکنه به دلیل بسته شدن منافذ پوست، توسط چربی، سلولهای مرده پوست و یا باکتری ایجاد می شود. هر یک از منافذ، محل باز شده برای هر یک از فولیکولهاست. فولیکولها از مو و یک غده چربی تشکیل شده اند. غده های چربی روغنی از خود خارج می کنند که توسط مو به روی پوست میاید. این چربی پوست را چرب و نرم نگه می دارد. یکی از مشکلات در این شرایط، ایجاد آکنه توسط همان چربی پوست است. این مشکل در شرایط خاصی به وجود میاید:

• فولیکول مقدار زیادی چربی تولید کند.
• سلولهای مرده در منافذ انباشته شوند.
• باکتری در منافذ ایجاد شود.
• این شرایط به ایجاد جوش کمک می کنند. جوش هنگامی که باکتری در منفذ ایجاد شده و مانع عبور چربی شود، به وجود میاید.

خطرات آن چیست؟

داستانهای زیادی در مورد ایجاد آکنه وجود دارد که به دلیل نداشتن پشتوانه عملی، نمی توان به راحتی آنها را پذیرفت. بطور مثال، عده ای مصرف شکلات و یا سیب زمینی سرخ شده را دلیل ایجاد آکنه می دانند. البته برخی از فاکتورها می توانند دلیل واقعی آکنه باشند:

• تغییرات هورمونی به دلیل بلوغ و یا بارداری
• مصرف قرصهای ضد بارداری و یا کورتیکواستروئید
• مصرف مواد غذائی با کربوهیدرات و شکر پالایش شده مانند نان و چیپس
• عامل وراثتی بخصوص از سوی والدین

اکثر مردم در دوران بلوغ در خطر آکنه قرار دارند. در این دوره بدن دچار تغییرات هورمونی می شود و آکنه به وجود میاید. این تغییرات بر تولید چربی تأثیر می گذارند و خطر آکنه را افزایش می دهند. این نوع آکنه معمولاً با افزایش سن بهتر می شود.

آکنه چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر نشانه های آکنه در شما ظاهر شده است، پزشک می تواند به راحتی آن را تشخیص دهد. پزشک می تواند نوع و شدت آن را برایتان مشخص کرده و درمانهای مناسب را برایتان آغاز کند.
مراقبت در خانه
با استفاده از برخی مراقبتهای فردی می توانید مانع جوش و آکنه شوید:

• صورت خود را هر روز با یک مایع صابون ملایم تمیز کنید تا چربی اضافه از بین برود.
• موهای خود را بطور منظم بشوئید و از پوست صورت دور نگه دارید.
• از مواد آرایشی که پایة آنها آب است، استفاده کنید.
• جوشها را فشار ندهید، چون موجب پخش باکتری به نقاط دیگر پوست می شود.
• از کلاه و هدبند استفاده نکنید.
• به پوست خود دست نزنید.

استفاده از داروهای مجاز

گاه مراقبتهای فردی نمی توانند کمک کنند، اما می توانید از برخی داروها و کرمهای مجاز و بدون نیاز به نسخه استفاده کنید. اکثر این محصولات دارای مواد مؤثر برای از بین بردن باکتریها هستند و چربی پوست را کاهش می دهند:
کرم و ژلهای خشک کننده جوشها، که می توانند از ایجاد مجدد آنها جلوگیری کنند. این محصولات باکتریها را از بین می برند.
لوسیونها، پاک کننده ها و ماسکهای حاوی سولفور بسیار مفیدند.
صابونهای دارای اسید سالیسیلیک برای شستشوی جوشها بسیار مناسبند و مانع بسته شدن منافذ می شوند.

گاه با وجود این درمانها و مراقبتها، باز هم آکنه ایجاد می شود . پزشک می تواند برای کاهش علائم و جلوگیری از ایجاد آن برایتان دارو تجویز کند:
آنتی بیوتیکهای خوراکی و یا موضعی می توانند مانع ایجاد آکنه و یا کاهش آن شوند. معمولاً آنتی بیوتیکها برای زمان کوتاهی استفاده می شوند، در نتیجه بدن نمی تواند مقاومت طولانی تری برای مقابله با آکنه داشته باشد.
کرمهای موضعی حاوی اسید بنزوئیل پاکساید و تینوئیک اسید، دارای قدرت بیشتری هستند و میزان تولید چربی را کاهش می دهند. این کرمها دارای خاصیت ضد التهابی هستند.
زنانی که دچار آکنه هورمونی هستند، معمولاً با استفاده از قرصهای ضدبارداری و اسپیرولاکتون درمان می شوند. این داروها هورمونها را کنترل کرده و آکنه را برطرف می کنند.
برخی از داروها مانند ایزوترتینوئین نوعی دارو با پایه ویتامین A هستند که برای درمان آکنه نوع گرهک استفاده می شود. این درمان عوارض جانبی جدی دارد و فقط در زمانی که داروهای دیگر عمل نمی نمایند، استفاده می شود.

ممکن است پزشک از روشهای خاصی برای درمان آکنه و مانع شدن از ایجاد زخم استفاده کند. در این روش پوست آسیب دیده جدا شده و تولید چربی را کاهش می دهند:
استفاده از نورهای خاص، لیزر، تولید چربی را کاهش داده، باکتری را از بین می برد و جای زخم و آکنه را ترمیم می کند.
درم ابریژن نوعی لایه برداری است و سلولهای مرده را از پوست جدا می کند.
نوع ساده تر لایه برداری که به پوست صدمه وارد نمی کند و سلولهای مرده را جدا می کند.
تزریق کورتیزول برای رفع کیست، که معمولاً بزرگتر است، موجب کاهش التهاب و افزایش سرعت درمان می شود.

نظراتی برای افرادی که مبتلا به آکنه هستند
آکنه معمولاً قابل درمان است. افراد مبتلا می توانند مطمئن باشند که آکنه آنها در مدت 6 تا 8 هفته درمان می شود. اما برای تداوم تأثیر، نیاز به درمانهای بعدی و مراقبتهای بیشتری وجود دارد. درمان باز ایزوترتینوئین معمولاً تداوم بیشتری دارد. زخمهای آکنه موجب آزردگی احساسی فرد مبتلا می شود. اما نباید نگران بود، چون با کمک پزشک می توان بسیاری از مشکلات بخصوص جای زخمهای آکنه را بطور کامل برطرف کرد.

چگونه می توان مانع آن شد؟

به سختی می توان مانع آکنه شد. اما می توانید با دقت، مانع ایجاد آن پس از درمان شوید:

• روزی 2 مرتبه صورت خود را با شوینده های بدون روغن بشوئید.
• از کرمهای مجاز و بدون نیاز به نسخه ، برای رفع چربی اضافی پوست استفاده کنید.
• قبل از خواب آرایش خود را تمیز کنید.
• پس از ورزش استحمام کنید.
• لباسهای خیلی تنگ نپوشید.
• کمتر از شکر پالایش شده استفاده کنید.
• استرس خود را کاهش دهید.

با پزشک در ارتباط باشید و برای مدیریت مشکلتان از او مشورت بگیرید.