بلندی هراسی یا آکروفوبیا: علائم، دلایل و درمان

آکروفوبیا یا همان بلندی هراسی نوعی ترس مرضی از ارتفاع است که موجب وحشت شدید و اضطراب می‌شود. برخی از تحقیقات اظهار می‌دارند که این ترس بسیار عادی و متداول است. در این مطلب از مجله تیرینک به موضوع پرداخته ایم.

احساس ناراحتی هنگامی که در بلندی هستید امری غیر عادی نیست. بطور مثال، ممکن است هنگامی که از بلندی به پائین نگاه می‌کنید و یا در بالای یک آسمان خراش ایستاده‌اید، دچار گیجی شده و عصبی شوید. اما این احساس را نباید با وحشت یکی دانست و در نتیجه شما را وادار به اجتناب از رفتن به چنین محیطهایی کند. اگر مبتلا به بلندی هراسی هستید، از گذشتن از روی یک پل و یا حتی دیدن یک عکس دچار اضطراب و وحشت می‌شوید. این حس بد به قدری زیاد است که شما را از انجام کارهای معمولی باز می‌دارد.

علائم آکروفوبیا 

• از علائم مهم آکروفوبیا، ترس شدید از ارتفاع و اضطراب شدید است.
• برای برخی از افراد، ارتفاع زیاد موجب این ترس می‌شود. برخی دیگر از هر نوع ارتفاعی بطور مثال، یک چهارپایه نیز دچار اضطراب و ترس شدید می‌شوند.
• این ترسها می‌توانند علائم روحی و جسمی متفاوتی داشته باشند.

برخی از علائم جسمی هستند:

• عرق کردن شدید، درد سینه و ضربان قلب شدید با دیدن یک محیط مرتفع
• احساس سبکی سر و یا احساس بیماری با دیدن و یا فکر کردن به بلندی
• لرزیدن هنگام مواجهه با بلندی
• احساس گیجی یا از دست دادن تعادل و گاه افتادن با نگاه کردن به محل بلند
• تغییر مسیر برای عدم مواجهه با یک مکان بلند، که مشکلات زیادی برای زندگی ایجاد می‌کند

برخی از علایم روحی هستند:

• تجربه ترس بسیار شدید به محض دیدن مکان بلند و یا حتی فکر کردن به آن
• ترس از اسیر شدن در مکانی بلند
• ترس بسیار شدید و اضطراب هنگام بالا رفتن از پله، دیدن از پنجره و یا گذشتن از روی یک پل
• ترس شدید از مواجهه با مکانها بلند در آینده

دلایل آکرو فوبیا

بلندی هراسی در بسیاری از موارد پاسخ به یک اتفاق که در ارتباط با ارتفاع است ایجاد می شود:

• افتادن از روی بلندی
• دیدن افتادن کسی از بلندی
• دچار شدن به یک ترس شدید و یا تجربیات بد و منفی، هنگامی که فرد در بلندی است

اما ترسهای مرضی از جمله بلندی هراسی همیشه به این دلایل ایجاد نمی‌شوند و گاه بی دلیل فرد به آن مبتلا می‌شود. در این شرایط عوامل ژنتیکی و محیطی می‌توانند نقش مهمی داشته باشند.

بطور مثال، اگر فردی در خانواده دچار این ترس باشد، می‌تواند دلیل ابتلای فرد دیگری در خانواده شود. یا ممکن است ترس از ارتفاع دیگران بر شما تأثیر گذاشته و موجب ابتلای شما شود. این مسأله در کودکان بسیار مشاهده شده است، بطور مثال اگر پرستار کودک بلندی هراس باشد، احتمال ابتلای کودک زیاد است.

تشخیص بلندی هراسی

 اینگونه بیماریها باید توسط متخصص روانشناسی سلامت تشخیص داده شوند. پزشک متخصص ابتدا با برخی از سؤالات کار خود را شروع می‌کند. بطور مثال، از شما سؤال می‌کند که هنگام برخورد با بلندی چه اتفاقی برایتان میفتد و یا چه مدت این ترس ادامه پیدا می‌کند. بهترین راه تشخیص، پاسخ کامل و صحیح شما به پزشک است.

بطور کل بلندی هراسی را می توان به راحتی تشخیص داد که البته بستگی به پاسخ صحیح شما دارد:

• از بلندی اجتناب می‌کنید.
• مدت طولانی نگران مواجهه با ارتفاع هستید.
• مدت زمانی که نگران هستید بر زندگیتان تأثیر می‌گذارد.
• واکنش سریع همراه با ترس و اضطراب به بلندی نشان می‌دهید.
• بیش از 6 ماه است که این علائم را دارید.

روش درمان بلندی هراسی

بسیاری از ترسهای مرضی نیاز به درمان ندارند. برای برخی، تنها اجتناب از عامل ترس کافی است و تأثیری بر زندگی آنها نمی گذارد. اما اگر ترسی که به شما عارض می شود، مانع انجام کارهای روزمره تان بشود، نیاز به کمک دارید و باید درمان شوید.

• مواجهه درمانی

مواجهه درمانی یکی از مؤثرترین روشهای درمانی برای بلندی هراسی است. در این رو به کمک یک درمانگر خود را در معرض عامل ترس قرار می دهید.

در مورد بلندی هراسی، ابتدا از شما خواسته می شود تا به عکسهائی که از بلندیهای طبیعی و یا آسمان خراش گرفته شده اند نگاه کنید. گاه از شما خواسته می‌شود که فیلمهائی که بطور مثال، فردی در حال پرت شدن است، بندبازی می‌کند، از کوه صعود می‌کند و یا از پل بسیار باریکی می‌گذرد، تماشا کنید. در نهایت از شما خواسته می‌شود که با رفتن به بالکن و یا بالا رفتن از یک نردبان آغاز کنید. سرانجام رفته رفته با عاملین ترس خود مواجه می‌شوید. پیش از شروع درمان به شما تکنیکهائی برای حفظ آرامش آموخته می‌شود تا بتوانید هنگام مواجهه، ترس خود را در لحظه کنترل کنید.

• رفتار درمانی شناختی

قبل از شروع مواجهه درمانی باید از رفتار درمانی شناختی استفاده شود. در این درمان به شما آموزش داده می‌شود تا افکار منفی را به چالش کشیده و در جهت مثبت دوباره سازی کنید. در این روش نیز فرد باید با عامل ترس مواجهه شود. البته پیش از مواجهه، بیمار باید از امنیت عامل ترس مطمئن شود.

• دارو درمانی

داروی خاصی برای درمان ترس مرضی وجود ندارد. اما برخی از داروها را می‌توان برای کنترل آن استفاده کرد:

• بتا بلاکرها: این داروها با ثابت نگهداشتن فشار خون،.ضربان قلب و با کاهش علائم فیزیکی همراه با اضطراب، به بیمار کمک می‌کنند.
• بنزودیازپین‌ها: این داروها آرام بخشند و موجب کاهش اضطراب می‌شوند. این داروها اعتیاد آورند و باید فقط برای مدت کوتاهی و یا در شرایط خاصی استفاده شوند.
• سیکلوسرین ها: این دارو معمولاً در دوره درمان مواجهه استفاده می‌شود، چون می‌تواند تأثیر مواجهه درمانی را بیشتر کند.

واقعیت مجازی و بلندی هراسی

در سالهای اخیر برخی از کارشناسان از واقعیت مجازی به عنوان یک درمانگر ترس استفاده می‌کنند. تجربه جذاب و چشمگیر واقعیت مجازی می‌تواند فرد را بصورت امن و مطمئن در معرض عامل ترس قرار دهد.

با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتر فرد واقعیت مجازی را تجربه می‌کند و در هر زمان که فرد دچار ترس غیر قابل کنترل شود آن را قطع می‌کنند تحقیقات نشان داده‌اند، بیمارانی که از این روش استفاده کرده‌اند، در زمان درمان احساس بهتری داشته و برایشان بسیار مؤثر و مفید بوده است. البته به تحقیقات بیشتری برای تأثیر قطعی این روش نیاز است.

کلام آخر:

بلندی هراسی یکی از متداول ترین انواع ترسهای مرضی است. اگر از بلندی می‌ترسید و خود را از شرایط خاصی دور نگه می‌دارید یا زمان زیادی را به نگرانی می‌گذرانید، بهتر است که به متخصص مراجعه کنید. یک متخصص به شما کمک می‌کند تا بر ترس خود غلبه کرده و یا آن را کنترل نمائید تا آرام تر و بهتر زندگی کنید.