تأثیر کافئین و مواد دیگر قهوه بر مغز

قهوه یکی از نوشیدنی های محبوب در دنیاست. این نوشیدنی که هم در صبح و هم بعداز ظهرها نوشیده می شود، به دلیل وجود کافئینش که چشمهای پر از خواب را هم بیدار می کند، شناخته می ‌شود. به دلیل محبوبیت قهوه، تحقیقات زیادی در مورد قهوه و تاثیر آن بر سلامت بدن انجام شده و می شود. کافئین قهوه تاثیرات زیادی در بدن دارد، با این مطلب از تیرینک همراه باشید.

با توجه به بررسی های انجام شده می توان گفت که مصرف متعادل قهوه برای سلامتی بسیار مفید است. بطور مثال می تواند مانع دیابت و مشکلات کبدی شود. علاوه بر این تحقیقاتی نیز در مورد تأثیر کافئین قهوه بر مغز شده است. با نتیجه گیری از این تحقیقات می توان خوشحال بود، چون کافئین قهوه قدرت شناخت مغز را افزایش می دهد.

مواد فعال در قهوه

قهوه مملو از ترکیبات فعال و زنده است که قدرت زیادی برای حفظ سلامت بدن دارند. بسیاری از این ترکیبات از نوع آنتی اکسیدان هستند، که با آسیبهای رادیکالهای آزاد در سلولها مقابله می کنند.

قهوه دارای مواد مغذی و مفید زیادی است:

• کافئین: مهم ترین ماده فعال در قهوه است که نوعی محرک برای سیستم مرکزی اعصاب است.
• اسید کلروژنیک: این آنتی اکسیدان پلی فنول برای بسیاری از عملکردها مانند سوخت قند در خون و فشار خون بالا، مفید است.
• کفستول و کاهول: این دو روغن به مقدار زیاد در قهوه های فیلتر نشده وجود دارند.
• تریگودلین: این ترکیب آلکالوئیدی در حرارت ناپایدار است و در هنگام رست، تولید اسید نیکوتینیک یا همان نیاسین یعنی ویتامین B3 است.

مقدار این مواد در فنجانهای مختلف متغیر است.

چگونه قهوه بر مغز تأثیر می گذارد؟

کافئین به روشهای مختلف بر سیستم مرکزی اعصاب اثر می گذارد. دلیل این تأثیر ریشه در فعل و انفعال میان کافئین و گیرنده آدنوزین دارد. آدنوزین نوعی فرارسان عصبی در مغز است که خواب را ارتقاء می دهد. رشته های عصبی در مغز دارای گیرنده های خاصی هستند که آدنوزین به آنها متصل می شود. با اتصال به رشته های عصبی، آدنوزین مانع فعالیت آنها شده و در نتیجه فعالیت عصبها کند می شود. آدنوزین معمولاً در طول روز در بدن تولید می شود و رفته رفته موجب خستگی و احساس خواب می شود.

کافئین ساختار ملکولی مشابهی با آدنوزین دارد. در نتیجه زمانی که کافئین در مغز وجود دارد، با آدنوزین مقابله کرده و نمی گذارد به گیرنده ها متصل شود. البته به خاطر داشته باشید که کافئین نمی تواند مانند آدنوزین موجب عملکرد کند عصبها شود. در مقابل مانع آدنوزین شده و نمی گذارد که فعالیت عصبها را کُند نماید. کافئین موجب تحریک سیستم مرکزی اعصاب شده و شما را هوشیار نگه می دارد.

چگونه کافئین می تواند عملکرد مغز را تقویت کند؟

کافئین موجب افزایش قدرت پردازش مغز می شود. همچنین کافئین می تواند موجب تحریک سیستم مرکزی اعصاب و در نتیجه ترشح فرارسانهای عصبی مانند دوپامین، سروتونین و نورادرنالین شود. کافئین موجب بهتر شدن بسیاری از عملکردهای مغزی می شود:

• حال روحی
• زمان عکس العمل
• توجه
• یادگیری
• عملکردهای کلی مغز
• هوشیاری

ممکن است پس از مدتی تحمل بدن به کافئین بیشتر شود. به همین دلیل نیاز به مصرف بیشتر داشته باشید. به خاطر داشته باشید که مصرف بیشتر همیشه اوضاع را بهتر نمی کند. طبق توصیه سازمان غذا و دارو، بیشتر از 400 میلیگرم کافئین یعنی حدود 4 تا 5 فنجان قهوه نباید در روز مصرف شود، چون احتمال تأثیر منفی دارد.

اگر می خواهید باردار شوید و یا باردارید و یا در دوران شیردهی هستید، بدن به کافئین حساسیت نشان می دهد و یا اگر دارو مصرف می کنید، بهتر است که برای مقدار مصرف با پزشک مشورت کنید.در نهایت این شمائید که می توانید بگویید چه مقدار کافئین برای بدنتان مناسب است و حال بدی پیدا نمی کنید.

کافئین و حافظه

کافئین بر حافظه نیز تأثیر می گذارد، اما هنوز به تحقیقات بیشتری در مورد این موضوع نیاز است. برخی از تحقیقات نشان داده اند که کافئین تأثیر مثبتی بر حافظة کوتاه مدت و حافظه دراز مدت دارد.  تحقیقات دیگر این موضوع را رد کرده اند و اضهار می کنند که کافئین بر عملکرد حافظه اثر نمی گذارد.

در تحقیقی از قرص کافئین استفاده شد. پس از 24 ساعت تشخیص تصاویر که 24 ساعت قبل دیده بودند، برای شرکت کنندگان بهتر شده بود. علاوه بر این مشخص شد که این افراد به سختی این تصاویر از یاد می برند و در حافظه شان باقی می ماند.

کافئین و خستگی

اکثر مردم کافئین را برای انرژی و هوشیاری بیشتر مصرف می کنند. پس جای تعجب نیست که بگوئیم، کافئین خستگی را نیز سرکوب می کند. اما این انرژی فقط برای مدتی باقی می ماند. در نتیجه احساس می کنید به کافئین بیشتری نیاز دارید.

به خاطر داشته باشید که زیاد کافئین به بدن خود نرسانید، بخصوص هنگام عصر و یا بعد از ظهر، چون مانع خواب شب می شود. اگر نوشیدن قهوه کیفیت خواب را کاهش می دهد، به این معنی است که تأثیر معکوس و منفی بر شما می گذارد. در این حالت نه تنها خستگی از بین نمی رود بلکه، خواب شب نیز مختل می شود.

کافئین خطر آلزایمر را کاهش می دهد

آلزایمر نوعی زوال عقل است که ابتدا به آهستگی شروع می شود، اما پس از مدتی به سرعت پیشرفت می کند.  آلزایمر نه تنها موجب از دست دادن حافظه شده بلکه موجب تغییر رفتار و تفکر در فرد می شود. در حال حاضر درمان خاصی برای این مشکل شناخته نشده است.

رژیم غذایی نا مناسب یکی از عوامل ابتلا به زوال عقل و آلزایمر است. تحقیقی نشان داد که مصرف متعادل قهوه می تواند 65% درصد خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهد. البته باید تحقیقات بیشتری در این مورد انجام شود.

کافئین و پارکینسون

پارکینسون نوعی بیماری مزمن سیستم مرکزی اعصاب است. این بیماری به دلیل مرگ سلولهای مغزی که مسؤول ترشح دوپامین هستند ایجاد شده و حرکات عضلانی را دچار مشکل می کند. پارکینسون بیشترین اثر را بر حرکت داشته و موجب لرزش می شود. درمان و یا پیشگیری خاصی برای این بیماری شناخته نشده است. خوشبختانه تحقیقات نشان داده اند که مصرف قهوه و کافئین خطر ابتلا به این بیماری را کاهش می دهد.

در تحقیق بزرگی مشخص شد که مصرف 3 فنجان قهوه در روز می تواند 29% خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهد. مصرف 5 فنجان، درصد بالاتری را نشان نداد. پس می توان گفت که همان 3 فنجان تأثیر خود را می گذارد و نیازی به مصرف بیشتر نیست. کافئین قهوه مهم ترین و فعال ترین ماده موجود در قهوه است که اثر حمایتی دارد. البته نیاز به تحقیقات بیشتری در این مورد احساس می شود.

کلام آخر

قهوه اگر با تعادل مصرف شود برای سلامت مغز مفیدست. چون می تواند حافظه کوتاه مدت، هوشیاری، یادگیری، حال خوب و عکس العمل را بهتر کند. تأثیر آن بر حافظه دراز مدت می تواند از ابتلا به آلزایمر و پارکینسون جلوگیری کند. البته تحقیقات مشاهده ای توانستند تا حد زیادی تأثیر مثبت قهوه و کافئین را بر سلامت مغز به اثبات برسانند، اما تعادل در مصرف کلید اصلی این تأثیر است.

مصرف بیش از حد مجاز قهوه و کافئین می تواند موجب اضطراب، تپش قلب و اختلال در خواب شود. برخی از افراد به کافئین حساسیت نشان می دهند و برخی دیگر مشکلی با نوشیدن چندین فنجان قهوه در روز ندارند. برخی از افراد مانند کودکان، نوجوانان و زنان باردار باید مصرف قهوه را محدود سازند.