عوارض جانبی مصرف زیاد چای

چای یکی از محبوب ترین نوشیدنیهای جهان است که انواع مختلفی دارد. هیچ چیز آرامش بخش تر از نوشیدن یک فنجان چای داغ برای رفع خستگی نیست. بسیاری از افراد به مصرف زیاد چای عادت دارند. اما خواص چای تنها در خاصیت آرامش بخشی آن خلاصه نمی شود. در طب سنتی از چای به دلیل خاصیت درمانیش زیاد استفاده می شود. امروزه نیز تحقیقات زیادی در مورد خواص دارویی آن انجام شده است و قدرت آن را در درمان بیماریهای مزمن مانند سرطان، چاقی، دیابت و مشکلات قلبی به اثبات رسانده اند.

به خاطر داشته باشید که مصرف متعادل چای می تواند برای سلامت بدن بسیار مفید باشد. مصرف روزانه 3 تا 4 فنجان چای نه تنها ضرری به بدن نمی رساند، بلکه فواید زیادی نیز دارد.

مصرف بیش از اندازه چای چه عوارض دارد؟

1.کاهش جذب آهن

چای منبع گروهی از ترکیبات به نام تنین است. تنین ها می توانند به آهن پیوند خورده و مانع جذب آن شوند. کمبود آهن یکی از متداول ترین مشکلات در جهان است. اگر بطور طبیعی میزان آهن در بدن کم باشد، مصرف چای و تنین آن، این مشکل را تشدید می کند.

طبق تحقیقات تنین چای بیشتر مانع جذب آهن موجود در مواد گیاهی نسبت به آهن موجود در مواد حیوانی می شود. در نتیجه اگر گیاهخوار هستید بیشتر از دیگران باید مراقب مصرف زیاد چای در طول روز باشید.

مقدار تنین چای بستگی به نوع چای و یا روش تهیه آن دارد. توصیه می شود که روزانه حداکثر 3 فنجان و یا کمتر چای نوشیده شود. اگر دچار کمبود آهن هستید و دوست دارید که چای بنوشید، آن را بین غذا بنوشید. این عمل کمتر بر قدرت جذب آهن بدن تأثیر منفی می گذارد.

2.افزایش اضطراب، استرس و ناآرامی

برگهای چای دارای کافئین هستند. مصرف زیاد کافئین چای و یا هر منبع دیگری، موجب احساس اضطراب، استرس و ناآرامی در فرد می شود.

یک فنجان 240 میلیگرمی چای بسته به نوع و روش دم کردن آن، حدود 11 تا 61 میلیگرم کافئین دارد. چای سیاه نسبت به چای سفید و سبز، کافئین بیشتری دارد و اگر به مدت بیشتری دم شود، کافئین آن بیشتر می شود. طبق تحقیقات اگر مصرف کافئین در روز، کمتر از 200 میلیگرم باشد، خطری ایجاد نمی کند، اما اگر مقدار کافئینی که به بدن می رسد از این حد بیشتر شود، در اکثر افراد ایجاد احساس اضطراب، استرس و بیقراری می نماید.

اگر احساس کردید که با مصرف چای دچار حالتهای عصبی و بیقراری شده اید، مطمئن باشید که از حد معمول بیشتر چای نوشیده اید. راهکار دیگری که میتواند مانع ایجاد این حالات شود، استفاده از دمنوشهای بدون کافئین است. این دمنوش ها را نمی توان یک چای واقعی دانست، چون از گیاه کاملیا سینن سیز در تهیه آنها استفاده نشده است. این دمنوشها با استفاده از گیاهان و یا میوه ها تهیه می شوند.

3.اختلال در خواب

از آنجایی چای بطور طبیعی دارای کافئین است، مصرف زیاد چای موجب بیخوابی می شود. ملاتونین نوعی هورمون است که با هشدار به مغز، وقت خواب را نشان می دهد. برخی از تحقیقات نشان داده اند که کافئین مانع عملکرد ملاتونین شده و در نتیجه در خواب اختلال ایجادمی شود.

خواب نامناسب با بسیاری از مشکلات ذهنی در ارتباط است. ازجمله موجب خستگی، اختلال حافظه و عدم تمرکز می شود. علاوه بر این بیخوابی مزمن، موجب چاقی و اختلال در کنترل قند خون می گردد.

کافئین در افراد مختلف، به اشکال مختلف متابولیزه می شود، به همین دلیل تشخیص تأثیر آن بر الگوی خواب دشوار است. برخی از تحقیقات نشان داده اند که مصرف 200 میلیگرم کافئین 6 ساعت و گاه بیشتر، قبل از زمان خواب می تواند بر خواب تأثیر منفی بگذارد. اگر شما هم مصرف زیاد چای دارید و دچار بیخوابی هستید، باید مصرف آن را کاهش دهید و از نوشیدنی های دیگر استفاده کنید.

4.تهوع

برخی از ترکیبات چای موجب تهوع می شوند، بخصوص اگر چای به مقدار زیاد مصرف شود. تنین چای موجب طعم تلخ و خشکی آن است. قابض بودن تنین بافتهای گوارشی را ملتهب می کند و گاه موجب تهوع و یا دل درد می شود. البته میزان این تأثیر بستگی به فرد دارد. افراد حساس معمولاً پس از نوشیدن حتی یک یا 2 فنجان چای دچار این حالتها می شوند، در حالی که برخی دیگر شاید پس از نوشیدن 5 فنجان چای هم مشکلی پیدا نکنند.

اگر پس نوشیدن چای دچار این حالت شدید، مصرف آن را کاهش دهید. افزودن مقدار بسیار کم شیر، می تواند کمی از این حالت جلوگیری کند، یا اینکه می توانید آن را با غذا بنوشید. تنین به پروتئین و کربوهیدرات پیوند می خورد و التهاب گوارشی کاهش میابد.                         

5.سوزش معده

کافئین چای موجب سوزش معده شده و یا اسید ریفلاکس را تحریک می نماید. طبق تحقیقات کافئین موجب شل شدن اسپنکتر (مری را از معده جدا می کند)، می گردد و در نتیجه اسید معده به آسانی وارد مری می شود. علاوه بر این کافئین اسید معده را افزایش می دهد.

البته نوشیدن چای الزاماً در همه موجب سوزش معده نمی شود. اگر همیشه چای زیادی می نوشید و فقط گاهی دچار سوزش معده می شوید، بهتر است مصرف چای را کاهش دهید.

6.بارداری

مصرف زیاد چای در دوران بارداری می تواند موجب مشکلات پیچیده ای مانند سقط جنین و یا وزن پائین نوزاد هنگام تولد شود. چای یا هر نوشیدنی کافئین دار، اگر به مقدار زیاد در دوران بارداری استفاده شود، تأثیر منفی بر بدن مادران باردار می گذارد.

تحقیقات مختلفی که در این مورد انجام شده است، نتایج یکسانی را نشان نداده اند، به همین دلیل نمی توان گفت چه مقدار کافئین برای این گروه مناسب تر است. البته توصیه می شود که از 200 تا 300 میلیگرم کمتر باشد. پزشکان توصیه می کنند که مصرف کمتر از 200 میلیگرم بهتر است. مقدار کافئین در هر فنجان چای، بین 20 تا 60 میلیگرم متغیر است، در نتیجه زنان باردار بهتر است کمتر از 3 فنجان چای در روز بنوشند.

بسیاری از زنان باردار به نوشیدن دمنوشها روی میاورند، اما این گروه باید دقت کنند که همه دمنوشها برای آنها مناسب نیست. بطور مثال، مصرف کوهوش سیاه و یا شیرین بیان می توانند موجب زایمان زودرس شوند.

اگر باردار هستید، برای مصرف کافئین و یا دمنوشها با پزشک مشورت کنید.

7.سردرد

مصرف متناوب کافئین شاید بتواند برخی از سردردها را درمان کرده و التیام بخشد، اما اگر بطور مداوم مصرف شود، خود موجب سردرد می شود. مصرف زیاد کافئین چای می تواند باعث سردردهای مکرر گردد. برخی از تحقیقات نشان داده اند که مصرف 100 میلیگرم کافئین در روز می تواند موجب سردردهای مکرر شود. البته این مقدار به حساسیت بدنی فرد بستگی دارد. معمولاً مقدار کافئین چای از نوشیدنی های کافئین دار دیگر کمتر است، اما این مقدار در انواع چای متفاوت است. اگر دچار سردردهای مکرر هستید و چای می نوشید، مصرف آن را کاهش دهید.

8.گیجی (سرگیجه)

سرگیجه یکی از عوارض جانبی نادر کافئین چای است. این عارضه با مصرف زیاد چای در ارتباط است (بیش از 400 تا 500 میلیگرم).  با نوشیدن 6 تا 12 فنجان چای در روز در برخی از افراد سرگیجه ایجاد می شود. البته افرادی که حساسیت بیشتری دارند، با نوشیدن کمتر از این مقدار نیز دچار سرگیجه می شوند. اگر احساس سرگیجه دارید و چای می نوشید شاید به دلیل زیاده روی در مصرف آن باشد.

9.وابستگی به کافئین چای

کافئین نوعی محرک است که می تواند اعتیادآور باشد. در نتیجه مصرف زیاد آن، ایجاد وابستگی می کند. از علائم ترک مصرف کافئین می توان از سردرد، بیقراری، خستگی و تپش قلب نام برد. معمولاً پس از 3 روز مصرف زیاد چای، رفته رفته وابستگی آغاز می شود و به مرور افزایش میابد.

کلام آخر

چای یک نوشیدنی محبوب، در سراسر جهان است. نه تنها این نوشیدنی طعمی دلچسب دارد، بلکه دارای خواص زیادی برای سلامتی است و در رفع مشکلات مزمن بسیار مؤثر است.

البته مصرف بیش از حد مجاز چای می تواند تأثیرات منفی بر سلامتی بگذارد. از جمله مصرف زیاد چای می تواند موجب اضطراب، سردرد، مشکلات گوارشی و اختلال در خواب شود.

اکثر مردم روزانه 2 تا 3 فنجان چای می نوشند و مشکلی پیدا نمی کنند. بیشترین عوارض جانبی چای در ارتباط با کافئین و تنین آن است. برخی از افراد به این ترکیبات حساسیت دارند و بهتر است که در میزان مصرف چای دقت کنند.

اگر هر یک از این عوارض جانبی را احساس کردید، ممکن است که به دلیل مصرف زیاد چای باشد. در نتیجه بهتر است مصرف آن را کاهش دهید. اگر مطمئن نیستید که چه مقدار چای برایتان مناسب است، با پزشک مشورت کنید.