مراسم چای ژاپنی _ قسمت دوم

 چای بیش از یک نوشیدنی ساده است، چای نشانگر تاریخ و سنت مردم است و به همین دلیل است که ژاپنی ها مراسم چای را خلق کرده اند. برای اینکه بتوانیم یک مراسم چای ژاپنی برگزار کنیم باید که بیشتر در مورد آن بدانیم.

انواع مراسم چای

مراسم چای بنا بر تحولاتی که در طی سال به وقوع می پیوندد اجرا می شود و اکثراً مراسمی فصلی است.

علاوه براین برخی از مراسم بر مبنای ساعات مختلف روز انجام می گیرد.

به گفته مدارس خاص آموزش مراسم چای، در پس هر یک از این مراسم فلسفه های خاصی وجود دارد که ابزار، روش و خصوصیات خاص خود را طلب می کند.

مراسم هاتسوگاما Hatsugama

اولین مراسمی که در سال انجام می شود هاتسوگاما نام داشته و در ژانویه اجرا می شود.

در مراسم هاتسوگاما که به معنی “اولین کتری” است و تنها مراسمی که مرشد ومعلم مدارس خاص مراسم چای، از شاگردان خود با چای و غذا پذیرایی می کنند.

در این مراسم مرشدان به شاگردان خود پند و اندرز می دهند.

مراسم آکاتسوکی-نو-چاجی Akatsuki-no-chaji

این عبارت به معنی “چای سحرگاهی در زمستان” است که در صبح زود زمستانی برگزار می شود.

این مراسم یکی از زیباترین مراسمی است که برای چای برگزار می شود.

تصور کنید در تاریک روشن سحرگاهی در اتاقی تمیز، آرام و دنج نشسته اید و یک فنجان چای می نوشید و در عین حال نظاره گر طلوع خورشید هستید.

روشنایی آرام آرام فضا به شما امکان می دهد که رفته محیط اطراف خود را ببینید و از آنچه که در اطرافتان است لذت ببرید.

مراسم یوزاری- نو-چاجی Yuuzari-no-chaji

این مراسم را میتوان مراسم “چای بعدازظهر” تعبیر کرد.

این مراسم از روشنائی بعداز ظهر آغاز می شود و تا پس از غروب خورشید ادامه پیدا می کند.

به باور ژاپنیها یوزاری-نو-چاجی یک مراسم روحانی است که باعث نزدیکی مهمان و میزبان می شود.

به همین دلیل این مراسم در هنگام تاریک شدن در تلألوی نور زیبا و لزران شمع انجام می گیرد.

مراسم کوچیکِری-نو-چاجی Kuchikiri-no-chaji

در این مراسم باز کردن مهر و موم ظرف چای را جشن می گیرند که در ماه نوامبر انجام می گیرد.

برگهای چای معمولاً در فصل بهار چیده می شود و در ظرفهای مخصوص انبار می شود و در جایی خنک مثلاً در انباری پشت آشپزخانه گذاشته می شود.

در گذشته چای را به شکل سنتی و در کوهستان در محل مشخصی در زمین دفن می کردند تا خنک بماند.

هنگام شروع فصل سرما یعنی در نوامبر آن را از خاک بیرون آورده و مهر و موم آن را باز می کردند و برای آغاز فصل سرما و چای جدید جشن می گرفتند و علاوه بر چای، غذا نیز سرو می کردند.

مراسم یوباناشی Yobanashi

این مراسم در واقع جشنی برای شبهای طولانی زمستانیست.

زمان اجرای آن غروب زمستان است و در طول جشن از هیچ نور الکتریکی و مدرن استفاده نمی شود.

تنها منبع روشنایی برای این مراسم نور شمع است.

وسایل مورد نیاز مراسم چای

برای اجرای یک مراسم کامل، به وسایل کاملی نیز نیاز است.

ژاپنی ها به وسایلی که در این مراسم استفاده می شود دوگو Dogu می گویند.

تمامی وسایلی که در این جشن استفاده می شود بر مبنای تم و سبک مراسم انتخاب می شود.

• چایدان Tea Caddy

در ژاپنی به چایدان  cha-ire گفته می شود که معمولاً بلند و باریک است.

البته این ظرف در اشکال دیگری نیز ساخته می شود، اما همه یک وجه مشترک دارند.

درپوش تمام آنها ار عاج فیل ساخته شده و یک برگ طلائی زیر آن است.

این ظرف سرامیکی است.

چایدان از اهمیت زیادی برخوردار است و هنگام تهیه چای ماچای غلیظ از آن استفاده می کنند.

مهمانان به نشانه احترام به میزبان از میزبان می خواهند تا ظرف را به آنها نشان دهد.

• هم زن Tea Whisk

در ژاپنی به این هم زن chasen   می گویندکه از بامبوی یک تکه ساخته شده است.

این همزن را می توان از بامبوی دودی، تازه و یا خشک ساخت که می تواند نرم، میانه و یا سخت باشد.

نوع همزن به نوع چای مورد استفاده بستگی دارد مثلاً هم زن چای ماچای غلیظ با هم زن چای ماچای رقیق متفاوت است.

این هم زن هیچ ارتباطی با دوگو (Dugo) ندارد ولی وجود آن در انواع مراسم نیاز است.

• قاشق اندازه گیری (اسکوپ) Tea Scoop

در ژاپنی به این قاشق  chashaku  گفته می شود.

این قاشق نیز از بامبوی یکپارچه ساخته می شود.

این وسیله بسیار حائز اهمیت است چون بدون آن نمی توان میزان چای مورد نیاز را دقیق اندازه گرفت.

این وسیله می تواند به رنگها و اشکال مختلف و بسته به نوع مراسم ساخته شود.

این وسیله خلاف وسایل دیگر در معرض دید قرار نمی گیرد.

• فنجان (کاسه) چایخوری Tea Bowl

در ژاپنی به این ظرف chawan  گفته می شود و اساسی ترین رکن این مراسم است چون بدون آن نمی توان چای نوشید.

این ظرف بسته به نوع مراسم و یا نوع چای در رنگها و اندازه های مختلف ساخته می شود.

در زمستان از ظرفهای گودتر استفاده می شود تا چای برای مدت طولانی تری گرم بماند.

این ظروف معمولاً به اسم سازنده آن، صاحب آن و اغلب با نام مرشد نامگذاری می شوند.

قصه های زیادی در طی سیصد برای این ظروف وجود دارد که هنوز هم گفته می شود.

هر چه شکل ظرف بی قاعده تر و نامنظم تر باشد نشانگر قدمت آن است و در نتیجه لیاقت تکریم و تقدیس بیشتری دارد.

• دستمال ابریشمی Silk Cloth

این دستمال در ژاپنی fukusa  نامیده می شود که مربع شکل و از جنس ابریشم است.

این دستمال برای نگه داشتن ظرف در حین انجام کار و مراسم پاک کردن ظروف استفاده می شود.

در اکثر اوقات این دستمالها ساده، یک رنگ و بدون طرح هستند.

رنگ این دستمالها با جنسیت فرد میزبان تغییر می کند.

مثلاً برای بانوان از قرمز و یا نارنجی و برای مردان از رنگ زرشکی استفاده می شود.

• قوری آهنی Iron Pot

این قوری در ژاپنی kama  خوانده می شود و برای گرم کردن آب از آن استفاده می کنند.

درِ قوری از ابتدای مراسم از روی آن برداشته شده و در انتهای آن دوباره سر جایش گذاشته می شود.

این قوریها نسل به نسل در خانواده دست به دست شده و نام آنها از صاحب اولیة آن گرفته می شود.

این قوری اشکال مختلفی دارد ولی معمولاً گرد است.

قوس این قوری می تواند به طرف داخل و یا خارج باشد. گاه آن را باریک، گاه پهن و گاه شکافدار می سازند.

روی این قوری را گاه به شکل غول، شیر درنده، کوه، درخت کاج و یا جوانه بامبو حکاکی کرده و می آرایند.

---