همه چیز درباره ی چاقی از دیدگاه طب سنتی ایرانی

بر پایه گزارشی در مجله تخصصی لانست، بطور متوسط از هر ده مرد بیش از یک نفر و از هر هفت زن یک نفر دچار چاقی مفرط است. نتایج پژوهشی از سوی سازمان جهانی بهداشت، بر روی 20 میلیون فرد بالغ در 186 کشور نشان داد حدود یک درصد از مردان و دو درصد از زنان دنیا (حدود 55 میلیون نفر) چاقی بیمارگونه دارند.

با درک این تهدید بزرگ سلامتی بشر، سازمان ملل متحد از سال 2015، روز11 اکتبر/ 19 مهرماه را (روز جهانی مبارزه با چاقی مفرط) نام گذاری کرد.

این نهاد (تغذیه غربی) مرتبط با فست فود غذاهای کنسروی و یخ زده سرشار از افزودنی های شیمیایی و مصرف بی رویه شکر را عاملان اصلی چاقی فراگیر جهانی می داند.

سازمان ملل متحد و سازمان جهانی غذا پیش بینی می کنند که تا 2025، بیش از یک میلیارد نفر از جمعیت جهان با چاقی مفرط و عوارض ناشی از آن مثل دیابت، برخی سرطان ها و بیماری های قلبی – عروقی دست و پنجه نرم خواهند کرد.

تعریف اضافه وزن در طب سنتی ایرانی چیست؟

بدن انسان، از نظر حجم می تواند کوچک یا بزرگ شود، اگر این تغییر در کل بدن با افزایش وزن باشد (چاقی حقیقی) و اگر بدون افزایش وزن باشد، (تخلخل) نامیده می شود. اگر کاهش حجم همه بدن همراه با کاهش وزن باشد، (لاغری حقیقی) و بدون کاهش وزن (تکاثف) گفته می شود.

چاقی از دیدگاه طب ایرانی به دو دسته تقسیم میشود:

1-چاقی صحی یا تندرستانه:

اضافه وزن صحی، به آن مقدار افزایش وزن می گویند که باعث اختلال در عملکرد طبیعی بدن نشود. این نوع چاقی معمولا تابع مزاج مادرزادی است در نتیجه، تحمل گرسنگی برای چنین افرادی سخت است و رژیم های لاغری برایشان پر عارضه است و آنها را بیمار می کند.

2-چاقی مرضی (سمن مفرط):

اضافه وزن مرضی زمانی ایجاد می شود که افزایش وزن، از محدوده وزن سلامتی فراتر رود و افعال با عملکرد طبیعی بدن را مختل کند. این نوع چاقی معمولا تابع مزاج اکتسابی یا عارضی است و در اثر تدابیر تری بخش (مرطّب) ایجاد می گردد. تحمل روزه داری و گرسنگی برای بیشتر این افراد آسان است.

عوارض آن:

• در زنان قطع قاعدگی، نازایی،سقط جنین و زایمان سخت
• مرگ ناگهانی به ویژه در افراد پیر
• غش در هنگام گرسنگی
• عدم تشخیص بدهنگام بیماری ها
• ابتلای مکرر به بیماریهای عفونی و تب
• ناتوانی در انجام فعالیت های روزمره
• خفقان و تنگی نفس
• اسهال پی درپی
• سکته و فلج
• شکافتن رگهای بزرگ
• اختلال درروند بلوغ به صورت بلوغ زودرس یا دیر رس، بسته به نوع چاقی

انواع چاقی:

از نظر ساختار بدنی، دو نوع چاقی داریم:

• چاقی لحمی یا چاقی ناشی از افزایش بافت ماهیچه ای
• چاقی شحمی یا چاقی ناشی از افزایش بافت چربی

از آنجایی که مزاج عضله یا لحم، گرم و تر و مزاج چربی یا شحم، سرد و تر است افراد عضلانی دچار غلبه گرمی و تری و افراد پرچربی دچار غلبه سردی و تری می شوند.

به دلیل مزاج گرم تر درآقایان نسبت به خانمها، چاقی عضلانی در مردان و چاقی شحمی در زنان شایع تر است.

تشخیص نوع آن:

با لمس عضلات بدن، اگر عضلات نرم و شل باشند، شحمی اند و اگر سفت باشند، لحمی (عضلانی) است و اگر نه سفت و نه شل باشد، فرد معتدل است. در حقیقت غلبه رطوبت علت همه انواع چاقی هال و غلبه خشکی، عامل اصلی همه انواع لاغری است.

عوامل افزایش تری در بدن:

• پرخوری
• مصرف غذاها و داروهای تری افزا به صورت خوراکی یا مالیدنی، مانند زیاده روی در خوردن میوه های تر یا مالیدن مکرر، روغن بادام شیرین به بدن
• حمام تری بخش، یعنی حمام نه چندان گرم، زیرا گرمی اندک حمام، سبب باز شدن منافذ پوست و نفوذ رطوبت به داخل بدن می شود.
• سکون و نداشتن تحرک کافی
• مصرف نکردن مواد تحلیل برنده رطوبات، مانند انواع غذاهای خشک
• دفع نشدن مواد زائد بدن
• دفع خلط صفرا ، زیرا صفرا، به سبب گرمی و خشکی مزاج، تحلیل برنده رطوبات است.
• خواب زیاد
• نشاط

عوامل افزایش خشکی در بدن:

• کم خوری
• خوردن غذاها و داروهای بسیار گرم که رطوبت ها را تحلیل می برند.
• خوردن غذاها یا داروهای خشکی افزا به صورت خوراکی یا مالیدنی، مانند غذاهای خشک و شور و نمک سود، خوابیدن در شن یا آفتاب گرفتن طولانی
• تحرک و فعالیت بدنی بیش از حد
• کم خوابی زیاد
• بسته بودن راه های ورود غذا به اعضا
• قرارگرفتن در هوای بسیار گرم یا بسیار سرد
• حرکت های نفسانی زیاد مانند رنج یا عصبانیت و فعالیت فکری زیاد
• زیاد ماندن در حمام
• دفع بیش از حد مواد از بدن به راههای مختلف مانند اسهال، ادرار یا تعریق

 نتیجه:

از آنجایی که عوامل متعدد و پیچیده ای در پدیده اضافه وزن دخیل هستند، همواره در مدیریت آن، نیاز به استفاده از دیدگاههای مختلف طبی احساس شده است، طب مکمل و گیاهان دارویی، بعنوان گزینه موثر در کاهش وزن و کاهش چربی بدن، از طرف پزشکان و بیماران مورد استقبال قرار گرفته است.