گياهان دارویی موثر بر پایین آوردن تب كودكان و خردسالان زیر هفت سال – بخش دوم

بسیاری از گیاهان دارویی می توانند نقش موثری در پایین آوردن و از بین بردن تب داشته باشند.

تب از علايم شايع و مهم در اكثر بيماريهاي عفوني و میکروبی ميباشد.

علاوه بر آن عوامل ايمونولوژيك نيز ميتوانند با آزادسازي مواد تب زا درونی سبب افزايش دمای بدن شوند.

شناخت و تشخيص علل تب در كودك از اهمیت زیادی برخوردار است.

بسیاری از گیاهان دارویی می توانند نقش موثری در پایین آوردن و از بین بردن تب داشته باشند.

گاه شيرخواران و كودكان در سنين قبل از 5 سالگي به تبهاي شديدی مبتلا ميشوند كه منجر به حملات تشنجي مي شود.

لذا كنترل تب و پايين نگاه داشتن دماي بدن يك ضرورت محسوب ميشود.

بسياری از گياهان دارویی در طب سنتی به گياهان معرق معروف بوده اند.

اين گياهان دارویی با افزايش تعريق از بدن ميتوانند به كاهش دمای بدن كودك کمک کنند.

مهمترين گياهان دارویی موثر در كاهش تب

 

بومادران

بومادران، با نام علمی Achilla millefolium دارای برگهای ریز و گلهای کوچک سفید مایل به صورتی که بصورت گروهی در انتهای ساقه می روید.

اسانس آن آزولن و طبیعت آن گرم و خشک است.

در كودكان به عنوان يك محرك و تونيك ومسکن و آرامبخش و نيز كاهنده تب و معرق مصرف ميشود.

معمولاً اين گياه را به  صورت دمنوش يا چای (يك قاشق چايخوري بومادران در يك فنجان آب) تهيه كرده و هر روز يك چهارم تا يك دوم فنجان را در كودكان بالای سه سال تجويز ميكنند.

بومادران اثرات سركوبگر ايمنی داشته و اسانس آن آنتی باكتريال و آنتی اكسيدان ميباشد.

بابونه

به خانواده کاسنی تعلق دارد.

اين جنس در ايران دو گونه گياه بابونه وجود دارد كه علاوه بر ايران در عراق، افغانستان و آسيای مركز نيیز ميرويند.

در بازار گياهان دارويي ايران بابونه دشتی به مجموعه كاپيتولهای دكمه ای شكل زرد رنگ و گلهای كوچك زرد رنگ و لوله ای شكل می گویند.

در طب سنتی اين گياه در كاهش نفخ و اسپاسمهای ملايم دستگاه گوارش و كندی حركات رودهای و ضعف عمومی كاربرد دارد.

به علاوه در مصارف جلدی به عنوان ضدالتهابات پوستی و مخاطی مفيد است بابونه ميتواند به عنوان معرق و پايين آورنده تب در كودكان مورداستفاده قرار گيرد.

به اين منظور از دم كرده يا چاي بابونه استفاده ميشود:

در كودكان نصف تا يك فنجان و در شيرخواران زير دو سال، يك قاشق چايخوری روزانه تجويز ميشود دمنوش  بابونه يك گياه انتخابی برای متخصصين گياه درماني در كاهش تب كودكان است.

اين گياه نه تنها سبب بهبود پاسخ ايمني بدن و كاهش تب به دليل اثرات ضدميكروبی و ديافورتيك ميشود بلكه موجب تسكين و ريلكس شدن كودك و بهبود خواب او ميشود.

گياهان دارویی موثر در كوليك و اسپاسم هاي گوارشي

 

كوليك و دردهای ناحيه شكم يكی از شايعترين علل مراجعات كودكان به پزشك است.

سن كودك، محل درد، زمان و دفعات وقوع درد، مدت و ماهيت آن بسیار مهم  است.

به علاوه علايمی همچون كاهش وزن، تب، استفراغ، نفخ، اسهال و يا خون در مدفوع نيز در تشخيص علل واقعی اين دردها اهميت دارد .

كوليك در نوزادان معمولاً به طور ناگهاني آغاز شده و چند دقيقه به طول ميانجامد.

معمولاً علل آن فانكشنال و نه آناتوميكال است و در نتيجه اسپاسمهاي روده اي به وجود ميآيد.

معمولاً در زمان كوتاهی پس از تغذيه نوزاد و گاه در نيمه شب عود ميكند.

در طب سنتی دلايل متعددی برای آن ذكر ميشود كه از آن جمله:

مصرف غذاهاي سرد مانند ماست، موز و طالبي توسط مادر، مصرف داروهاي سرد مانند استامينوفن، آسپرين و آنتی بيوتيك، استفاده از داروهای بيهوشی حين تولد نوزاد و واكسيناسيون به ويژه عليه پوليوميليت ميباشد.

انيسون يا باديان

گاه آن را جعفری كوهی نيز می نامند و در ايران حدود 20 گونه دارد كه اغلب گياهان علفی يكساله هستند.

انيسون يا انيس ميوه هاي سبزرنگ، گلابی شكل و كوچك دارای دو بخش تقريباً مساوی متعلق به تيره چتريان است.

قسمت فوقاني آن نوك تيز بوده و پنج خط برجسته به روی آن كاملاً مشهود است.

انيسون گياهي چند ساله و بلند با برگهايی دارای بريدگيهای زياد است.

در نقاط مختلف جنوب ايران كشت ميشود.

دانه های انيس حداقل 2 درصد روغن فرار داشته كه ترانس آنتول تركيب اصلی آن ميباشد.

اين دانه ها خواص كارميناتيو دارند.

اين گياه در كودكان و شيرخواران كاربرد فراواني دارد.

غالباً يك قاشق چايخوري (5 گرم) گياه خشك را به 50  ميلي ليتر آب افزوده و دم كرده تهيه ميكنند.

معمولاً 5/1 ميلي ليتر از اين چاي روزانه توصيه ميشود.

اين گياه خود طعم شيرينی دارد و به همين دليل موردعلاقه كودكان است.

بايد توجه داشت كه مقادير مصرف بالاتر هرچند ميتواند موثر باشد، احتمال ايجاد سردرد ميگرني را به دنبال دارد.

 رازيانه

رازيانه را نيز گاه باديان مينامند كه شامل ميوه هاي استوانه اي، به رنگ سبز روشن متمايل به زرد و دو بخشي است.

اين ميوه ها بوي مطبوع و طعم شيرين دارد و به تيره چتریان متعلق است.

رازيانه از اقلام صادراتي ايران بوده و از ديرباز به عنوان ضدتشنج و مقوي مصرف سنتي داشته است

رازيانه اولين فراورده گياهی است كه به كودكان تجويز ميشود.

چرا كه به آرامی سبب بهبود عملكرد گوارش در كودكان شده و شكايات نفخ و كوليك را ميكاهد.

اين گياه نيز مانند انيسون به صورت چاي و دم كرده به كار ميرود.

ميتوان آن را به وان حمام كودكان نيز اضافه كرد.

ماساژ اسانس و نوشيدن چای رازيانه همانند چای بابونه در تسكين اسپاسم ها و تنش های نوزادان مفيد است.

ديگر گياهان موثر در كاهش كوليك نيز همانند رازيانه و باديان داراي اثر

گياه شويد ضداسپاسم در كودكان است، ولي اثربخشي آن كمتر ميباشد.

اسانس اين گياه اثرات ضديبوست و ضدميكروبي دارد.

گیاه اکیر ترکی نيز كه به زنبق شيرين معروف است به طور عام در تحريك گوارش و اشتهای كودكان موثر است.

ريشه اين گياه را به طور سنتي به كودكان ميدادند تا بجوند و زودتر دندان دربياورند.

البته اين ريشه ها بسيار تلخ ميباشند.

تجويز اين گياه به كودكاني كه دچار مشكل در هضم غذاهاي چرب هستند، مفيد است.

بايد توجه داشت كه اثرات كارسينوژنيك از برخي از زيرگونه هاي اين گياه گزارش شده و مصرف آن را محدود نموده است.

به دلیل وجود تركيب cis- Isoasarone در اسانس ريشه و برگهای گياه آنجليكا، در كودكان به عنوان كاهنده كوليك و نوعی تونيك دستگاه گوارش كاربرد دارد .

اين گياه سبب تحريك اشتها ميشود .

علاوه بر گياهان و بيماريهای فوق الذكر، گياهان دارويی ديگری نيز يافت ميشود كه سابقه مصرف طولانی در طب ايرانی و نيز ساير ملل دارند و قابل تجويز به كودكان و بيماريهای اين سنين ميباشند.

مهمترين اين گياهان دارويي  اکیناسه – نعناع – زنجبیل می باشد.

نتيجه گيري :

برخي از گياهان دارويی به منظور بازگشت تعادل به بدن تجويز ميشوند.

برخي نيز نقش آنتي بيوتيك و ضدويروس داشته و در كودكانی تجويز ميشوند، كه بيماری غيرقابل كنترل به نظر ميرسد مثل كودكان مستعد آسم و عفونتها.

در تمام كودكان استفاده از گياهاني كه تعادل را برميگردانند، مفيد است.

وقتي كودك رنگ پريده است و دچار لرزش و احساس سرماست، گياهان تأمين كننده حرارت ميتوانند به رفع علايم كمك كرده و سلامتي را به بدن بازگردانند.

وقتي كودك تب دارد، گياهاني كه با افزايش تعريق به خنك شدن بدن كمك ميكنند، سريعترين بهبودي را ممكن ميسازند.

البته پزشكاني كه با روشهای گياه درماني به مداوا ميپردازند بايد متوجه شرايط بدني كودك باشند كه آيا توان مقابله با بيماری بدون تجويز آنتی بيوتيك را دارد يا خير؟

عليرغم كاربرد فراوان آنتي بيوتيكها در نجات جان ميليونها انسان، اين تركيبات عوارض جانبی آشكاری داشته و فلور طبيعي بدن را از بين ميبرند.

اگرچه آنتی بيوتيكها از منشاء گياهان پست هستند ولی آنتی بيوتيكهايی با منشای گياهان عالی نيز وجود دارد، از جمله آنتی بيوتيكهای ترب.

اثر ترب و بارهنگ سر نيزه ای و زنجبيل آنتی بيوتيكهای بسيار اختصاصی هستند و به تعادل بدن آسيبی نميرساند.

وقتي كودك به تنهايی توان مقابله با بيماري را ندارد، ضدويروسهاي گياهي كه اثرات آنها در شرايط آزمايشگاهی به اثبات رسيده است، از جمله روغن گياهی alternifolia Melaleuca ( روغن درخت چای ) كاربرد ويژه ای مييابد.

گاهي كودك با بيماري تهديدكننده حيات دست و پنجه نرم ميكند و يا كودكي ضعيف با بيماری خطرناكی مثل نفريت روبرو شود، در اين صورت آنتیی بيوتيكهای وسيع الطيف بسيار مفيد واقع ميشوند.

عوارض آنتي بيوتيكهای وسيع الطيف را ميتوان با مصرف ماست تازه كاهش داد.

ماست تازه حاوي انواعی از باكتريهاست.

وقتی كودك مصرف آنتی بيوتيك را قطع ميكند اين ميكروارگانيسمها در روده رشد ميكنند

---