همه چیز درباره گل بنفشه و خواص آن

گل بنفشه معطر از زمان های دور مورد استفاده دارویی قرار می گرفته است.

در قرون اولیه میلادی، در مكاتب بقراط و دیوسكورید و در قرون وسطی توسط اعراب در درمان بسیاری از بیماری ها، از جمله رفع ورم چشم، درد گلو، دفع صفرا، رفع حالت تشنگی و به عنوان ملین و قی آور به كار می رفته است.

بر اساس داستانها و افسانه های قدیمی، بنفشه قرن ها به عنوان نماد عشق معروف بود در نمایشنامه شكسپیر، از بنفشه در تهیه معجون عشق نام برده می شود.

در زمان چارلز دوم در انگلستان مربای شیرینی از گلهای بفشه تهیه كردند، با نام قند بنفشه یا violet plate که در تمام داروخانه ها به فروش می رسید و طرفداران خاص و زیادی داشت.

در کتب سنتی از بنفشه یا همان بنفشه وحشی به نام بنفسج نام برده شده .

نام علمی بنفشه Viola tricolor  است .

انواع مختلف بنفشه

 

• بنفشه معطر وحشی 

در دنیا  در اغلب نواحی معدل و نقاط سایه دار و معتدل بطور خودرو می روید.

از گل، برگ، ریشه و تخم این گیاه در طب سنتی استفاده دارویی می شود.

• بنفشه گونه Viola cinereal Boiss

گیاهی چند ساله به رنگ خاکستری و سفید که در هند و در بعضی مناطق ایران در شکاف سنگهای کوه می روید.

خواص آن شبیه بنفشه معطر است.

• بنفشه سه رنگ 

نام انگلیسی بنفشه سه رنگ یا بنفشه فرنگی که در گلکاری ها استفاده می شود Wild pensy

گیاهی است یکسال و دو ساله است که نوعی با کرک و گاهی بدون کرک هستند.

• بنفشه گونه Viola sylvestris (Lam) Reichb

گیاهی یکساله خیلی کوچک ، گلهای آن بدون عطر به رنگ بنفش روشن یا آبی.

این گل بنفشه در مناطق شمالی ایران کاشته می شود.

 خواص گل بنفشه

از گل بنفشه معطر برای بیماریهای تنفسی و از بنفشه سه رنگ برای بیماری های پوستی استفاده می شود.

بنفشه برای درمان اگزمای پوستی، زرد زخم و آکنه و همچنین به عنوان محلول غرغره برای درمان التهابات گلو و گاهی برای سرفه هم به دلیل موسیلاژ آن استفاده می شود.

گل بنفشه خاصیت ضد التهاب برای زکام و التهابات پوستی، ضد سرفه، خلط آور و ادرار آور دارد.

بوییدن گل تازه بنفشه خواب آور است.

ریختن چند قطره از دم کرده بنفشه در بینی برای باز کردن تنفس و رفع خشونت سینه و زکام مفید می باشد.

از یك تن برگ بنفشه می تواند 300 تا 400 گرم اسانس خالص تولید كند.

این اسانس در تهیه عطر به كار می رود.

ترکیبات شیمیایی گل بنفشه

گلوكزید رنگی به نام ویولاكوئرستین در گیاه بنفشه و مخصوصا در ریزوم آن وجود دارد كه یک ساپونین است.

می توانید آن را با الكل گرم از گیاه تازه بنفشه استخراج نمایید.

این گلوكزید كه به صورت كریستال های زرد رنگ می باشد، با اسیدهای معدنی به كورسیتین و قند قابل تخمیر تبدیل می شود.

طبق دارو نامه (فارماكوپه) انگلستان، به احتمال زیاد خواص مهم  گیاه مربوط به این گلوكزید است.

همچنین اسید سالی سیلیك در جریان تجزیه و تخمیر مواد گیاه به دست می آید.

از این بنفشه عطری استخراج می شود كه بسیار گران قیمت است.

تركیبات دیگر بنفشه شامل موسیلاژ، آنتوسیانین و یك ماده مهم به نام ویولین می باشد.

ویولین آلكالوئیدی است كه اثراتی شبیه امتین و قی آور ( تهوع آور) است.

گل های بفشه خاصیت مسهل دارند.

کاربرد گل بنفشه در طب سنتی ایران و جهان

گل بنفشه از نظر طبیعت طبق رای حکمای طب سنتی سرد و مرطوب است.

اگر در موارد تبهای گرم با ماءالشعیر طبی و آلو خورده شود اثر بیشتری دارد.

برای درمان نزله، سرفه و سرماخوردگی و ناراحتی های معده و کبد و طحال و درد کلیه چه بصورت خوردن و چه بصورت ضماد و کمپرس استفاده می شود.

از روغن بنفشه در درمان سر درد، سینوزیت، خارش سر، برطرف کردن خشکی پوست و گرمای کف پا که بر اثر گرمی بدن بوجود می آید استفاده می شود.

در دارونامه انگلستان بهترین شكل استفاده از گل ها به صورت شربت است.

برای نوزادان نصف تا یك قاشق چایخوری و یا بیشتر، با مقدار مساوی روغن بادام مخلوط می شود.

در قدیم شربت بنفشه را برای رفع تورم چشم ها، رفع بیخوابی، درمان یرقان، درمان تب و لرز، برطرف كردن چرك و تورم لوزه ها و صرع استفاده می كردند.

جرالد، یكی از متخصصان گیاهان دارویی می گوید:

برای تسكین تورم داخلی گوش، آرامش قلب، بر طرف كردن خشكی و گرفتگی گلو، بهبود سر درد و به عنوان خواب آور می توان از بنفشه معطر استفاده كرد.

در آمریکا دم کرده گیاه را برای تصفیه خون، کنترل سرطان و بیماریهای پوستی تجویز می کنند و بخصوص اگر با شبدر قرمز و شاه پسند مخلوط و دم شود اثرش محسوس تر است.

ریشه گل بنفشه قی آور و ملین است در اسپانیا دم کرده برگ و گل بنفشه را برای تصفیه خون، رفع جوش، کورک، دمل و تب خال می خورند.

در فرانسه بعنوان مسهل 20-15 گرم ریشه بنفشه در 300 گرم آب جوشانده تا مقدار آب آن به نصف برسد و این جوشانده را صبح ناشتا در یک وعده می خورند.

در هند از بنفشه بعنوان معرق و کاهش تب استفاده می شود.

 طرز صحیح  استفاده از گل بنفشه

گل بنفشه بدلیل لطافت و ظرافت نباید زیاد جوشاند و بصورت دم کرده بهتر است خورده شود زیرا اثر آن خیلی کم می شود.

 دستور تهیه شربت خلط آور خوشمزه بنفشه برای کودکان و بزرگسالان

100 گرم بنفشه تازه، آب مقطر به مقدار کافی، قند 380 گرم

طرز تهیه

گلها را از ساقه جدا کرده و مدت 12 ساعت در 200 گرم آب جوش دم کنید و با پارچه تمیزی آن را صاف کرده و بگذارند ته نشین شود.

مایع صاف روی آن را برداشته و با مقداری شکر سرخ  مخلوط و بصورت بن ماری قند را به آن اضافه شود.

این شربت خلط آور و کمی ملین است .

مقدار مصرف 40-20 گرم در روز می باشد.

تهیه دمنوش مسهل برای کودکان

مقدار 16 گرم گل بنفشه در 500 گرم آب دم شود.

پیشنهاد دمنوش مناسب برای سرفه کودکان : ترکیب عناب، آلو، بنفشه، گل گاوزبان، زوفا

جالب است خواص بنفشه ها تقریبا یکسان است و میتوان در فصل بهار این گلهای زیبای بنفشه را برای دمنوش، مربا یا تهیه روغن بنفشه برای تمام فصول نگهداری و استفاده نمود.