خواص زعفران

زعفران یکی از گرانترین ادویه ها در سراسر جهان است. دلیل گرانی آن استفاده از نیروهای کار برای دستچین کردن است. گل این گیاه بصورت دستی چیده می شود و سپس کلاله های هر گل جدا می شوند. خواستگاه این گیاه هنوز مورد بحث های زیادی است، اما آنچه که مسلم است ایران بزرگترین مرکز پرورش و تهیه آن است. این گیاه ماده ای نیرو زاست و موجب تقویت حافظه و حس خوب می شود.

منافع زعفران

آنتی اکسیدان قوی

زعفران دارای ترکیبات متعددی است که مانند آنتی اکسیدان عمل می نمایند. آنتی اکسیدانها مولکولهائی هستند که از سلولها در مقابل استرس اکسیداتیو محافظت می کنند.

زعفران دارای آنتیاکسیدانهای متعددی است:

• کروسین
• کروستین
• سافرانال
• کائمفرول

کروسین  و کروستین رنگ دانه های کاروتنوئید هستند و موجب رنگ زیبای زعفران می شوند. هر دو ترکیب خواص مختلفی دارند:

• ضد افسردگی
• حمایت از سلول های مغزی در مقابل آسیب های پیش رونده
• بهبود التهاب
• کاهش اشتها
• کاهش وزن

طعم و عطر زعفران به دلیل سافرانال موجود در آن است. این ماده موجب ارتقاء حافظه، حس خوب و توانایی یادگیری شده و با استرس اکسیداتیو مقابله می شود.

کائمفرول در گلبرگهای زعفران وجود دارد. این ترکیب موجب کاهش التهاب می شود، با سرطان مقابله می کند و ضد افسردگی است.

ارتقاء حس و حال خوب درمان علائم افسردگی

تحقیقی نشان داد که مکمل های زعفران می توانند موجب احساس خوشایند و حال خوب در انسان شوند. بخصوص در افرادی که دچار افسردگی خفیف هستند این تأثیر بیشتر است.

تحقیق دیگری مشخص کرد که مصرف روزانه 3 میلیگرم زعفران مانند داروهای ضد افسردگی از جمله فلوکستین، سیتالوپران و ایمیپرامین عمل نماید. علاوه بر این، کسانی که از زعفران استفاده کرده بودند هیچ نوع عوارضی نداشتند.

گلبرگ های زعفران و کلاله هایش برای رفع افسردگی خفیف بسیار مفیدند.

مبارزه باسرطان

زعفران مملو از آنتی اکسیدان است. این ترکیبات تأثیر رادیکال های آزاد را خنثی می کنند. این رادیکال ها در ارتباط مستقیم با انواع سرطان ها هستند.

در تحقیقی، استفاده از زعفران نشان داد که قادر به از بین بردن سلوله ای سرطانی در کولون است. علاوه بر این می تواند از رشد آنها نیز جلوگیری کند.  این ماده آسیبی به سلولهای سالم وارد نمی کند.

این تأثیر در مورد سرطانهای دیگر مانند پوست، مغز استخوان، پروستات، سینه، رحم، ریه و سرطانهای دیگر نیز صدق می کند.

طبق حقیقات، کروسین موجود در زعفران که اصلی ترین و مهم ترین آنتی اکسیدان این ماده است، پذیرش سلول ها را برای داروهای شیمی درمانی بهتر می کند.

رفع علائم پیش از یائسگی

پیش از یائسگی در بدن علائم فیزیکی، احساسی و روحی ایجاد می شود. زعفران می تواند این علائم را درمان کند. مصرف روزانه 30 میلیگرم زعفران در این دوره (پیش از یائسگی) مشکلاتی مانند بیقراری، سردرد، درد و اشتهای کاذب را درمان می کند.

تحقیقی نشان داد که حتی استنشاق عطر زعفران به مدت 20 دقیقه، علائمی مانند اضطراب را کاهش داده و سطح کورتیزول (هورمون استرس) را پایین میاورد.

کاهش اشتها و وزن

خوردن هله هوله یکی از مهم ترین دلایل چاقی است. این گیاه می تواند مانع اشتهای کاذب و هله هوله خوری شود. طبق تحقیقی 8 هفته ای مشخص شد که مصرف مکمل عصاره زعفران موجب احساس سیری شده و اشتهای کاذب را از بین می برد. در نتیجه افراد شرکت کننده پس از 8 هفته تغییراتی در ناحیه کمر و شکم خود احساس کردند.

البته نیاز به تحقیقات بیشتری برای نتیجه قطعی وجود دارد.

زعفران فواید دیگری نیز دارد:

• کاهش خطر بیماری های قلبی: آنتی اکسیدان های موجود در این گیاه برای سلامت قلب مفیدند و باعث کاهش سطح کلسترول در خون شده و از لخته شدن خون جلوگیری می کنند.
• کاهش قند خون: قند خون را کاهش داده و حساسیت به انسولین را افزایش می دهد.
• افزایش دید چشم در مشکل تباهی لکه زرد مرتبط با سن: مانع تأثیر رادیکالهای آزاد شده و دید چشم ها را در مشکل تباهی لکه زرد ( در افراد بزرگسال) افزایش می دهد.
• ارتقاء حافظه در افراد مبتلا به آلزایمر: آنتی اکسیدان های آن قدرت شناخت را افزایش می دهند و حافظه را بهتر می کنند.

مصرف زعفران در رژیم غذایی 

این گیاه را می توان به مقدار کم در بسیاری از غذاها بخصوص غذاهایی که با برنج تهیه می شوند استفاده کرد. برای خارج کردن عطر آن، بهتر است که آن را در آب داغ دم کنید و از مایع بدست آمده در غذا استفاده کنید.

این گیاه یک ادویه قیمتی است و به همین دلیل به مقدار کم در غذا ریخته می شود. البته به خاطر داشته باشید که مصرف زیاد آن در غذا، به آن طعم دارویی می دهد.

خطرات و عوارض جانبی 

معمولاً زعفران مشکلی ایجاد نمی کند و خطری ندارد. استفاده از زعفران در آشپزی هیچ عوارضی ندارد. به عنوان مکمل و یا دارو، مصرف 5/1 گرم در روز موجب بهره مندی از منافع آن شده و خطری به وجود نمیاورد.

اما مصرف زیاد آن مثلاً 5 گرم و یا بیشتر سمی است. زنان باردار هرگز نباید از مقدار زیاد استفاده کنند، چون احتمال سقط جنین در آنها افزایش میابد.

برای استفاده از مکمل آن حتماً با پزشک مشورت کنید. بخصوص نوع پودری آن با مواد غذایی دیگر مانند چغندر، پاپریکا و یا زردچوبه مخلوط شده و به فروش می رسد. به همین دلیل هنگام خرید حتماً دقت کنید که نوع خالص و اصل آن را خریداری کنید.

کلام آخر

زعفران یک ادویه گران قیمت منافع مختلفی دارد.این گیاه انرژی زاست و علائم یائسگی را کاهش می دهد. با کم کردن و کنترل اشتها، به کاهش وزن کمک می کند.

این ادویه هیچ خطری ندارد مگر اینکه که به مقدار زیاد استفاده شود.