چای را بشناسیم

چای یکی از پر طرفدارترین نوشیدنی‌های دنیاست که در بین همه ی مردم از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار است.

می‌توان گفت که بعد از آب یکی از ارزانترین و پرطرفدارترین نوشیدنی‌ها در دنیا محسوب می‌شود.

علاوه بر اینکه یک نوشیدنی محسوب می‌شود به عنوان یک گیاه دارویی با ارزش نیز تلقی می‌شود.

یک گونه گیاهی به نام کاملیا سیننسیس وجود دارد که چای را از برگ های این گیاه تهیه می کنند.

بهترین زمان برای برداشت این گیاه محبوب فصل بهار است.

یعنی درست زمانی که برگ های چای در تازه ترین حالت ممکن قرار دارند که به چای چیده شده در این زمان چای بهاره می گویند.

نوع بهاره آن از لحاظ عطر و طعم و بو نیز بسیار متفاوت از دیگر چای ها است.

حال در این مقاله میخواهیم چای را بشناسیم .

تاریخچه چای

گیاه چای بومی برمه، تایلند، شمال شرقی هندوستان و چین است.

این گیاه به صورت درختان تنومند به طول 9 تا 15 متر به صورت خود رو و بدون دخالت بشر می روید.

اولین بار در قرن چهارم میلادی در کتاب لغت نامه چینی از این گیاه به نام های چا، ته و تی نام برده شده.

تحقیقات بسیاری نشان می دهد که بوته چای را حدود 3 هزار سال پیش در چین می شناختند.

از لحاظ مصرف و کشت آن، چین اولین کشوری است که این گیاه در آن جا کاشته و استفاده می شده.

تا مدت ها ی زیادی تولید و کشت چای به این کشور اختصاص داشته است تا اینکه کشور هایی همانند هند، ژاپن، سیلان، برزیل و نواحی شمالی ایران و بسیاری از کشور های اروپایی هم به تولید و کشت آن پرداختند.

فرهنگ نوشیدن چای

اکثراً چای هنگام صبح نوشیده می شود زیرا وجود ال-تیانین، تئو فیلین و کافئین (تئین) در چای باعث افزایش هوشیاری می شود.

اگر علاقه ای به کافئین ندارید می توانید از نوع بدون کافئین (دی کف) آن استفاده کنید.

چای دومین نوشیدنی محبوب پس از آب در جهان است.

علاوه بر این مسئله جایگاه بالایی در برخی از مراسم سنتی و اجتماعی دارد.

مراسم چای در بسیاری از فرهنگها از جایگاه خاصی برخوردار است.

به طور مثال در چین و ژاپن این مراسم در مکانی پاک، با روشی بسیار تشریفاتی و تکنیکهای خاص تهیه و سرو می شود.

یکی از مراسم چای در چینGongfu tea Ceremony نام دارد که در این مراسم از  Yixing clay tea pot قوری سفالی و چای اولانگ استفاده می شود.

در انگلستان چای یکی از نوشیدنیهای محبوب و رایج است.

اکثر مردم هر روز چای مینوشند. پذیرایی مهمان با چای از آداب انگلیسی هاست.

این نوشیدنی نه تنها در منزل بلکه در کافه ها و چایخانه ها نیز نوشیده می شود.

یکی از آداب و رفتارهای انگلیسی ها صرف چای با کیک در بعد از ظهرهاست.

در اکثر کافه های جنوب غربی انگلستان چای را همراه با کلوچه، سرشیر و مربا سرو می کنند و دربرخی از نقاط انگلستان چای به همراه غذاهای سبک به عنوان عصرانه میل می شود.

ایرلند از زمانهای دور یکی از کشورهایی است که سرانه مصرف چای بالایی دارد.

میانگین مصرف این نوشیدنی 4 فنجان برای هر نفر در روز است.

در این کشور معمولاً آن را با شیر و یا شکر مصرف می شود و طعم آن کمی قوی تر از نوع انگلیسی و با ته مایه ادویه ایست.

بزرگترین و معروف ترین تولیدکنندگان چای در این کشور  Lyon و Barry’s نام دارند.

چای صبحانه این کشور در آمریکا فروش زیادی دارد.

مصرف آن درکشورهای خاورمیانه محبوبیت زیادی دارد و در فرهنگ عربی نوشیدن چای در دورهمی ها یک اصل اساسی است.

در ترکیه مصرف چای در آداب غذایی آنان بسیار مهم است که باید داغ نوشیده می شود.

علیرغم تاریخ قهوه در این کشوردر سال 2004 ترکیه یکی از عمده ترین تهیه کنندگان چای شد.

تولید 205500 تن چای این کشور را در رده یکی از بزرگترین تولیدکنندگان آن قرار داد که توانست 6.4 درصد مصرف جهانی را تأمین کند.

هر ساله مقداری معادل 120000 تن چای در این کشور مصرف می شود.

در سال 2010 طبق آمار، مصرف سرانه چای 2.7 کیلو گرم در سال بوده است.

در آمار سال 2103 مشخص گردید که هریک از مردم در روز 10فنجان چای می نوشند که مصرف سالیانه هر کدام 13.8 کیلوگرم در سال است.

مرکز کشت چای ترکیه در استان رایز Rize در کنار کرانه دریای سیاه است.

در ایران نیز چای مصرف زیادی دارد و از میهمانان با چای پذیرایی می شود.

تاریخ چای در روسیه به سال 1638 باز می گردد.

از هنگامیکه برای اولین بار این چای به تزار مایکل معرفی شد تبدیل به رکن اصلی مهمانی و دور همی های دربار او شد.

روسها چای را با سماور دم می کنند و در حال حاضر 82 در صد مردم این کشور در روز چای می نوشند.

در پاکستان چای سبز و سیاه محبوبیت زیادی دارند که به آنها Sabz Chai و Kahwah   گفته می شود.

در کمربند پشتون Pashtun از بلوچستان Balochistan و خیبر پختونخوا  Kheber Pakhtunkhwa  که در کنار جاده ابریشم قرار گرفته چای سبز بعد از هر وعده غذا سرو می شود.

در مرکز و جنوب پنجاب و ایالت سند این چای با شیر و شکر نوشیده می شود و گاه در کنار این چای که شای (چای) نامیده شود پسته و هل و خوراکیهای دیگر سرو می شود.

در پاکستان شمالی در ایالات چیترال Chitral و گلگت بلتستان Gilgit Beltistan چای تبتی مصرف می شود که نمکی است و طعم کره می دهد.

در ایالت کشمیر در بخش مرزی هند و پاکستان چائی با نام کشمیر شای Kashmir Chai/Noon Chai نوشیده می شود

این چای رنگی صورتی داشته و با پسته، بادام، هل و گاه دارچین و در مراسمهای خاص مانند عروسی سرو می شود.

در زمستان این چای در کیوسکهای کنار خیابان به مشتریان عرضه می شود.

چای در هندوستان فرهنگ بسیار عمیقی دارد.

این نوشیدنی گرم تقریباً در همه خانه ها نوشیده می شود و با آن از مهمانان پذیرایی می کنند.

چای در هندوستان با شیر، شکر و گاه با ادویه های مختلف تهیه می شود.

هندیان این چای را با بیسکوئیت صرف می کنند و طبق عادت بیسکوئیت را در چای زده و میل می کنند.

این نوع در خیابان نیز بفروش میرسد البته مقدار آن کمتر از یک فنجان است و به آن کاتینگ Cutting می گویند.

در سال 1012 معاون رئیس کمیته برنامه ریزی هندوستان، مانتک سینگ آهلووالیا Montek Singh Ahluwalia  اظهار کرد که چای تا آوریل 2013 به عنوان نوشیدنی ملی هندوستان به جهان معرفی خواهد شد.

وی افزود این مسئله باعث ارتقاء صنعت چای در هندوستان خواهد شد.

مدیر ارشد شرکت آسام اظهار کرد این شرکت در آینده نزدیک بسته های جدیدی از آن را به بازار ارائه خواهد داد تا پیشرفت صنعتی آن را به جهان نشان دهد.

در مالی از چای رول شده استفاده می شود.

استفاده از آن در سه مرحله انجام می گیرد:

در مرحله اول چای بدست آمده بسیار قوی و تلخ است که در اصطلاح محلی به آن “پر قوی مانند مرگ” می گویند.

در مرحله دوم همان برگها مجدداً جوشیده می شود و آنرا شیرین می کنند.

این چای طعم ملایمتری دارد که محلی ها به آن “دلپذیر مثل زندگی” می گویند.

در مرحله سوم باز همان برگها جوشیده شده و اینبار شیرین تر می شود که به آن “شیرین مثل عشق” می گویند.

چای سبز یکی از مهم ترین ارکان مراسم گرین است.

گرین در واقع یک دورهمی غیر رسمی فامیلی است که معمولاً در محوطه منزل یکی از اقوام برگزار می شود.

این دورهمی از بعد از ظهر آغاز شده و تا پاسی از شب ادامه پیدا می کند.

این مهمانی بین مردم بامباکو Bambako و مناطق روستایی این کشور بیشتر از مناطق دیگر رایج است.

در آمریکا 80 درصد مصرف چای به شکل چای سرد است.

نوشیدن چای شیرین در جنوب شرقی آمریکا متداول بوده و یکی از اجزاء جدا ناپذیر آداب غذایی این منطقه است.

تاریخچه کشت چای در ایران

تحقیقات بسیاری از دانشمندان نشان می دهد:

در اوایل قرن بیستم چای کاری در کشور های ایران و ترکیه آغاز شد و قبل از آن کشت چای در ایران رواج نداشت.

مردم به جای نوشیدن چای از قهوه استفاده می کردند، به همین علت است که چایخانه های امروزی همان نام سنتی خود یعنی قهوه خانه را حفظ کرده است.

ورود آن به ایران روایتی دارد که صحت آن کمی جای فکر دارد و بسیار متفاوت است.

انگلستان صادرات بذر و نهال چای را از آسام که در انحصارش بود ممنوع کرد، به همان صورت که چینی ها در گذشته های دور این کار را انجام داده بودند.

پس از سالهای سخت و قاچاق بذر در چین بالاخره فردی به نام رابرت فورچن Robert Fortune برای اولین بار بذر چای را به صورت قانونی از چین به هندوستان آورد (در گذشته بارها این کار به شکل قاچاق انجام شده بود) و از همان زمان بود که صنعت چای در هندوستان شکل گرفت.

ورود چای به ایران تقریباً به همین شکل صورت گرفت.

در مورد صنعت آن که هنوز هم تنها بخش کوچکی از صنعت ایران است گفته می شود.

یک شاهزاده ایرانی به نام کاشف السلطنه (اولین شهردار تهران) به عنوان سفیر به هندوستان اعزام شد.

می گویند وی با تغییر چهره به عنوان یک کارگر فرانسوی به مزارع چای راه یافت و تمام فنون لازم کاشت و برداشت چای را در آنجا فراگرفت.

از این تاریخ صنعت چای در ایران راه اندازی شد.

چای از بدو ورود به ایران از جایگاه بالایی برخوردار بوده است.

رشیدالدین محقق بزرگ ایرانی درباره آن می گوید میخانه های ایران محل آمد و شد افراد بدنام است و قهوه خانه ها جایگاه نقالان، شاعران و خوانندگان است.

اما در چایخانه ها افراد اهل فکر آرام گرد هم می نشینند، چای می نوشند و شطرنج بازی می کنند.

همانطور که می دانید منع خمر و شراب در کشورها بیشتر جهت پیشگیری از انجام رفتارهای ناشی از مستی در کوچه و خیابان بوده تا از جهت پرهیزگاری و تقوا، پس به جرأت می توان گفت منع نوشیدن قهوه دلیل عمده ورود چای به این کشورها بوده است.

پس از مدت ها تحقیق و بررسی بهترین محل کشت آن را شهرستان لاهیجان شناخت.

پس از کشت آن در لاهیجان کشت این گیاه در سایر شهر های شمالی ایران از قبیل سیاهکل، لنگرود، رودسر، تنکابن، رامسر، املش و شهر های دیگر شمالی رواج یافت.

در حال حاضر سطح زیر کشت آن در ایران 32000 هکتار می باشد.

بوته های آن در ایران به هنگام فصل زمستان دچار آفت نمی شوند بنابر این در پرورش آن ها از  سموم و مواد شیمیایی استفاده نمی شود در نتیجه نوع ایرانی آن ارگانیک می باشد و برای سلامتی انسان بسیار مفید است.

طبقه بندی بر اساس نوع فراوری آن ها

چای سفید

رگ‌های تازه (جوانه‌ها) که تحت عمل [اکسیداسیون] قرار نگرفته‌اند، شکوفه‌های چای را برای جلوگیری از تشکیل کلروفیل از نور خورشید می‌توان دور نگه داشت.

چای سفید نسبت به دیگر انواع چای در مقادیر کمتری تولید می‌شود و می‌تواند از همان نوع چای که با روش‌های دیگر تولید شده ازلحاظ قیمت نسبتاً گران‌تر تمام شود.

این نوع چای در کشورهای دیگر به غیر از چین، کمتر شناخته شده‌است، اگرچه این شناخت با عرضه چای سفید به شکل کیسه‌ای، و نیز چای سفید سرد و فوری، بیشتر شده‌است.

چای سبز

فرایند اکسیداسیون پس از گذشت زمان اندکی از طریق حرارت یا با بخار که یک روش سنتی ژاپنی است یا به وسیله بو دادن آن در تابه‌های داغ، به عنوان یک روش سنتی چینی متوقف می‌شود.

برگ‌های آن را می‌توان به شکل برگ‌های جداگانه یا تبدیل شده به حبه که برای تولید چای باروتی استفاده می‌شود، برای خشک کردن کنارگذاشت.

فرایند اخیر، زمان‌بر بوده و به عنوان نمونه تنها برای چای‌های زرین (pekoe) با کیفیت بالا استفاده می‌شود.

چای یک یا دو روز پس از چیدن، فرآوری می‌شود.

چای اولانگ Oollong)

عمل اکسیداسیون در حد فاصل بین استانداردهای زمانی مربوط به چای سبز و سیاه متوقف می‌شود.

فرایند اکسیداسیون دو تا سه روز به طول خواهد انجامید.

چای سیاه در بیشتر نقاط جنوب آسیا (هند، سریلانکا، بنگلادش، پاکستان و غیره)، و نیز درقرن اخیر دربسیاری از کشورهای آفریقائی متداول بوده‌است.

ترجمه لغت به لغت عبارت «چای قرمز» را در زبان چینی، می‌توان برای عاشقان چای بکار برد.

چینی‌ها آن را «چای سرخ» می‌نامند زیرا رنگ مایع دم کرده آن سرخ است.

غربی‌ها هم آن را «چای سیاه» می‌گویند چون برگ‌های چایی که معمولاً دم می‌کنند به رنگ مشکی است.

اما چای قرمز به رویبوس نیز اشاره می‌کند، که یک ماده دم‌کردنی گیاهی دم نوش رایج در آفریقای جنوبی محسوب می‌شود.

فرایند اکسیداسیون از حدود دو هفته تا یک ماه طول خواهد کشید.

چای سیاه در طبقه‌بندی دیگر به عنوان چای «ناب» یا CTC (خرد، پخش و به هم پیچیده، روش تولیدی که درسال۱۹۳۲ابداع شده‌است) مطرح می‌شود.

 پوئر (Pu-erh)

طی فرایند رسیدن گیاه چای، چای متحمل عملیات تخمیر ثانویه و میکروبی (باکتریایی) می‌شود.

پوار رسیده از از برگ سبز چای ساخته می‌شود که بطور مصنوعی اکسیده می‌شود تا به طعم فرایند رسیدن طبیعی خود نزدیک شود.

این عمل تحت فرایند مشابهی کنترل می‌شود تا آن‌ها را با هم ترکیب نماید که در آن هم رطوبت و هم دمای چای بطور دقیقی تحت نظارت قرار می‌گیرد.

هردو نوع چای پوئر معمولاً به اشکال مختلفی متراکم می‌شوند ازجمله قالبی، قرص‌مانند، کاسه‌ای شکل یا قارچ‌مانند.

درحالی که بیشتر انواع آن درهمان سال اول تولید خود، مصرف می‌شوند

اما چای پوئر را برای بهبود طعم آن می‌توان دِیرتر مصرف کرد و نوع خامش را بین ۳۰ تا۵۰ سال و نمونه رسیده اش را بین۱۰ تا ۱۵سال نگهداری نمود، اگرچه کارشناسان و طرفداران آن درمورد دوره زمانی بهینه توقف فرایند رسیده شدن آن با هم اختلاف دارند.

بیشتر اوقات، پوار را برای مدت ۵ دقیقه درآب جوش خیس می‌کنند.

علاوه براین، برخی از ساکنان تبت از پوار را با کره.

چای‌هایی که همچون پوار بر روی آن‌ها اکسیداسیون ثانویه واقع می‌شود، در چین به عنوان چای سیاه شناخته می‌شوند.

چای زرد

یا تحت نام «چای با کیفیت» در دربار سلطنتی استفاده شود، یا چای مخصوصی مشابه با چای سبز، این نوع مرحله کند تری از خشک را سپری می‌کند.

کوکیچا (Kukicha)

همچنین چای زمستان نیز نامیده می‌شود، کوکیچا از شاخه‌های کوچک و برگ‌های کهنه و هرس شده گیاه چای طی فصل زمستانه و با برشته سازی، عمل می‌آید.

این ماده به عنوان یک غذای سالم در ژاپن و نیز در رژیم های افزایش طول عمر رایج است.

ژنمایکا (Genmaicha)

درزبان ژاپنی به معنای چای برنج قهوه‌ای رنگ است، آن چای سبزی است که با برنج خشک قهوه‌ای برشته شده (برخی اوقات برنج بوداده) ترکیب می‌شود، و در ژاپن بسیار متداول بوده اما درچین هم مصرف می‌شود.

چای گل (عطری)

چایهایی که با گل‌ها فرآوری یا دم می‌شوند و هر نوع گلی هم برای گونه خاصی از آن هم‌چون چای سبز یا سرخ، استفاده می‌شود.

معروف‌ترین چای عطری، چای یاسمن یا چای سبز یا اولانگ معطر (یا دم شده) با گل‌های یاسمن است.

گل‌های رز، سدر، لیچی و گل داوودی نیز جزو گل‌های رایج مورد استفاده در این نوع چای هستند.

مراحل تولید چای سیاه

از زمان های قدیم برای حفظ و نگهداری محصولات کشاورزی از روش خشک کردن آن ها استفاده می کردند.

که تا امروزه این روش مورد استفاده است.

و می توان با این روش محصولی را تا مدت ها نگهداری و استفاده کرد.

گیاه چای هم هنگام چیدن دارای رطوبت بالایی است که این رطوبت در زمان کوتاهی باعث تخمیر و تجزیه آن می شود.

زمانی که برگ های آن وارد کار خانه می شوند یک سری عملیات روی آن ها انجام می شود که چای را قابل استفاده می کند وگرنه در بدو ورود این برگ ها قابل استفاده نیستند و قسمت زیادی از ارزش و مرغوبیت چای خشک را مدیون فرایند و عملیات درون کارخانه می باشیم. تولید چای شامل 8 مرحله است که هر یک را به اختصار برایتان شرح می دهیم.

• چیدن برگ ها

برگ های سبز و تازه ی چای را از باغاتی که تحت مدیریت دقیق کارشناسان خبره است می چینند (این برگ ها را باید در بازه زمانی 2 الی 5 ساعت بسته به نوع جمع آوری به کارخانه برسانند)

• پلاس

اولین مرحله در تولید چای را پلاس می گویند که در طی این مرحله رطوبت برگ ها را کاهش می دهند تا آن ها را برای مراحل مالش و تخمیر آماده کنند.

مرحله پلاس سبب تغییرات فیزیکی از جمله کاهش رطوبت و خارج شدن از حالت تردی و غلظت برگ ها می شود.

• مالش

منظور اصلی از مرحله مالش دادن متلاشی شدن بافت برگ و رگ برگ ها و پیچیدگی آن ها است تا مواد محتوی آن ها بیرون بریزد و شیره گیاه و مواد موثر در معرض اکسیژن قرار بگیرد تا برای بقیه مراحل تولید آماده گردد.

• تخمیر

برای ساخت چای سیاه حتما باید تخمیر انجام شود که این مرحله موجب فعل و انفعالات شیمیایی بعد از مالش می شود. دقت شود که تنها تفاوت چای سیاه و سفید و سبز مرحله تخمیر آن ها است.

مرحله تخمیر یک مرحله حساس در فعل و انفعالات و واکنش شیمیایی است که با توجه به دمای هوا و رطوبت محیط، زمان آن 2 تا 5 ساعت وقت می برد.

زمان در این مرحله بسیار مهم است چرا که چند دقیقه زودتر یا دیرتر خاتمه دادن به عمل تخمیر اثر زیادی در کیفیت و عطر و طعم و رنگ چای دارد.

در این مرحله رنگ و طعم خوب ایجاد می شود ولی آنتی اکسیدان های محتوای چای تا حدودی از دست می روند که در چای سبز و سفید این عملیات انجام نمی شود.

• خشک کردن

این عمل توسط دستگاه های خشک کن صنعتی انجام می شود که باعث از بین رفتن رطوبت داخلی برگ ها می شود، آن ها را خشک می کنند تا جنس آن دیگر تغییری نکند و تبدیل به چای خشک شود تا در طول زمان قابل استفاده باشد و شرایط لازم را برای دم کردن داشته باشد.

این مرحله در واقع خاتمه بخشیدن به عمل تخمیر و حفظ نمودن و ثابت نمودن مراحل قبلی در فرایند آن است.

• تلخیص

در این مرحله به وسیله الکتریسیته ساکن انواع پوشال چای که حاصل خشک کردن رگ برگ ها است و چوب که حاصل خشک کردن ساقه است تفکیک می شود و تنها قسمت های لطیف برگ که ماده موثر چای در آن است خارج می شود.

• طبقه بندی (سرت)

در این مرحله چای تولید شده را از لحاظ ریزی و درشتی تفکیک می کنند و استاندارد سازی انجام می شود.

لازم به ذکر است در مراحل تولید از یک نوع برگ چندین سایز و شکل مختلف با ماهیت دم کشی متفاوت حاصل می شود.

طبقه بندی بر اساس بسته بندی

بعد از اتمام تمامی مراحل چای را درون کیسه هایی که محافظ نور و رطوبت باشد میریزند.

و ویژگی هایی مانند وزن چای، نوع آن، تاریخ تولید و انقضا را روی آن درج می کنند و به بازار ارائه می دهند.

کیسه ای      

در سال 1907 تاجر آمریکایی چای توماس سولیوان Thomas Sullivan برای اولین بار برای تبلیغات محصولات خود مقدار کمی از چای را در کیسه های ابریشمی بند دار ریخته و در اختیار عموم گذاشت.

مصرف کنندگان از اینکه می توانستند تفاله چای را دور ریخته و از کیسه آن مجدداً استفاده کنند بسیار خوشنود شدند.

ولی تا زمان جنگ جهانی دوم هنوز منفعت آن به صورت کامل برای کسی روشن نشده بود.

در آن زمان چای در انگلستان جیره بندی شد.

در سال 1953 تتلی Tetley برای اولین چای کیسه ای را ارائه داد که موفقیت زیادی برایش به ارمغان آورد.

چای کیسه ای هرمی شکل برای اولین بار در سال 1996توسط شرکتهای لیپتون Lipton پی جی تیپ به بازار ارائه شد.

این کیسه سه بعدی جای بیشتری برای بهتر به عمل آمدن چای فراهم کرد.

اما برخی از انواع این کیسه ها مورد انتقاد دوستداران طبیعت قرار گرفت.

به اعتقاد آنها برخی از این کیسه ها به علت موادترکیبی موجود درآنها در طبیعت باقی مانده و به آن صدمه می زند.

 باز

برگهای چای در قوطی، بسته های کاغذی و جعبه های چای در بازار ارائه می شود.

برای حفظ تازگی و جلوگیری از خرد شدن چای گاه برگها را رول و به شکل آجر بسته بندی tea) (rolled gunpowder می کنند و گاه در بسته های آلومینیومی قرار می دهند.

با این طریقه بسته بندی چای برای انبار کردن و خرده فروشی تازه تر می ماند.

اگر چه استفاده از این بسته بندیها کار را کمی سخت می کند اما به راحتی می توان مقدار چای لازم را اندازه گیری کرد تا چای خوش طعم تر و خوش عطرتر شود.

برای چای باز از انواع چای ساز مانند توپهای مخصوص چای tea ball ، تی پرس tea press ، قوری فیلتر دار filtered teapot و یا کیسه های مخصوص جوشانده  infusion bagاستفاده می شود تا برگهای آن وارد آب نشوند و آن را سرریز نکند.

در روشهای سنتی از ظروف سه پارچه چینی استفاده می شود (فنجان بدون دسته، در و نعلبکی).

این ظرف خاص گای وان (gaiwan) نام داشته و پس از دم کشیدن، چای داخل آن را به آرامی در فنجان دیگری می ریزند.

 فشرده یا آجری

برای حمل و انبار کردن راحت تر و طولانی تر کردن عمر چای ویا برای جلوگیری از ایجاد ضایعات در آن، برگهای چای را به صورت فشرده در آورده و بسته بندی میکنند، به طور مثال می توان از چای

پو-اِر (pu-erh) نام برد.

برای استفاده از این چای با چاقو گوشه ای از چای را بریده و با آب داغ دم می کنند.

در دوران سلسله تَنگ Tang dynesty  این چای به شکل پودر آسیاب میشد و با آب داغ ترکیب شده و به وسیله ملاقه در کاسه های چای خوری ریخته و سرو میشد.

این چای کمی کفدار بود. در  دوران  سلسله سانگSong dynesty پودر چای در کاسه ای باهم زن زده می شد.

اگر چه این روش در چین منسوخ شده است.

ولی این روش توسط راهبان بودایی Zen Buddhist به ژاپن آورده شد و هنوز هم در مراسم چای ژاپنی به کار می رود.

چای آجری هنوز هم در مغولستان وکشورهای هیمالیا استفاده می شود.

در گذشته این کشورها به جای پول از آن در تجارت استفاده می کردند.

در حال حاضر این چای توسط مردم هیمالیا نوشیده می شود و برای بهتر کردن طعم آن به آن کره گاومیش اضافه می کنند.

 چای فوری       

چای فوری مانند قهوه فوری بسیار سریع آماده میشود.

با اضافه کردن آن می توانید یک فنجان چای تهیه کنید که هم سرد و هم گرم نوشیده شود.

شرکت نستله برای اولین بار آن را تهیه کرد (دهه 1930) که در سال 1946 به بازار عرضه شد.

در سال 1953 شرکت Redi-Tea  برای اولین بار نوع سرد آن را به بازار ارائه داد.

باوجود آنکه بسیار سریع آماده می شود ولی به دلیل افزودنی هایی که به آن اضافه می شود طعم دیگری دارد.

معمولاً با افزودن شیر خشک، عسل، وانیل، پودر شای و میوه مزه دار میشود که باعث از بین رفتن مزه اصلی چای می شود.

در طی جنگ جهانی دوم این چای با نام کومپو  Compo همراه با جیره غذایی بین سربازان انگلیسی و کانادایی توزیع گردید.

این چای که مخلوطی از شیر وشکر به همراه داشت مورد اقبال سربازان قرار نگرفت.

به گفته یکی از افراد واحد توپخانه سلطنتی کانادا این چای در جیره غذایی سربازان هرگز فراموش نمی شود.

اگر چه به نظر یک چای خوب می آید ولی به محض نوشیدن احساس میکنید تفاله آن دور لبهایتان بسته شده است که اگر تمیز نکنید شبیه یک لایه چرمی دور دهانتان رامی پوشاند.

---